تهران: با «عقلانیت و معنویت» در نوروز 97!

به گزارش حلقه وصل، شمارۀ نوروزی نشریۀ فرهنگ امروز با مطالب و گفت‌وگوهایی از مصطفی ملکیان، سید جواد طباطبایی، داریوش شایگان، محسن حکیمی، احمد آرام، میشل لنگفورد، علی صلح‌جو و ... منتشر شد.

در سال گذشته پروژۀ فکری دو روشنفکر ایرانی بابک احمدی و مراد فرهادپور در سرویس اندیشۀ نشریۀ فرهنگ امروز مورد مداقه قرار گرفته بود. در این شماره آرای یکی دیگر از روشنفکران پرمخاطب ایرانی یعنی مصطفی ملکیان مورد نقد و بررسی قرار گرفته است؛ در واقع پروندۀ برهان عقیم که پرونده‌ای است دربارۀ تبعات و نتایج پروژۀ عقلانیت و معنویت مصطفی ملکیان، در ادامۀ راهی است که فرهنگ امروز جهت سنجش عیار اندیشۀ متفکران ایرانی در پیش گرفته است. اما این پرونده یک تفاوت اساسی با پرونده‌های پیشین دارد؛ مصطفی ملکیان برخلاف احمدی و فرهادپور از انجام مصاحبه با فرهنگ امروز امتناع نکرد و در مصاحبه‌ای از پروژۀ فکری خود دفاع کرد و در مقابل نقدها از خود سعۀ صدر نشان داد. همچنین نقد سید جواد طباطبایی دربارۀ تبعات ناگواری که سخنان مصطفی ملکیان پیرامون مفهوم ناسیونالیسم می‌تواند در پی داشته باشد، از مطالب خواندنی این پرونده است.

بخش سینمای آخرین شمارۀ سال ۹۶ فرهنگ امروز هدیۀ ویژه‌ای است برای دوستداران سینما. تبعید به اتوپیا پرونده‌ای است مفصل و پربار در مورد سینمای سهراب شهیدثالث؛ سینماگری که در سه کشور ایران، آلمان و آمریکا سه چهرۀ گوناگون دارد. این پرونده با گریزی به زندگی شهیدثالث کاوشی داشته در سینمای منفی، مادی و سیاسی او. در پیگیری این موضوع، فرهنگ امروز مصاحبه‌ای ترتیب داده است با میشل لنگفورد استاد مطالعات فیلم در مدرسۀ هنر و رسانۀ unsw استرالیا که مطالعات گسترده‌ای در مورد سینمای ایران و آلمان انجام داده است. همچنین مصاحبه با ماتیاس ویتمن، استاد دانشکدۀ مطالعات رسانۀ دانشگاه بازل سوئیس از دیگر مطالب خواندنی این پرونده است که در باب مدرنیته بدون مدرنیزاسیون در سینمای شهیدثالث سخن گفته است. مطالبی از سعید نفیسی، روبرت صافاریان و همچنین مقایسه‌ای که میان سینمای سهراب شهیدثالث با عباس کیارستمی در این پرونده صورت گرفته کمک شایانی به درک سینمای سهراب شهیدثالث خواهد کرد.

پروندۀ ادبیات این شماره به یک فضای ملتهب در ادبیات داستانی ایران پرداخته است: رمان جوان ایران. در نمایی کلی، رمان‎نویسان جوان بی‌محابا می‌نویسند بدون آنکه چشم‌اندازی به آینده داشته باشند و پیش‌کسوتان ادبی هم بیشتر گله‌مندند از این وضعیت و اندکی هم مشوق. فرهنگ امروز در پروندۀ سوار بر غبار زمانه تلاش کرده است در ابتدا با توصیف این فضا و آنچه در حاشیۀ آن می‌گذرد، مشکلات و پیامدهای آن را هم بررسی کند. گفت‌وگو با محمدجواد جزینی، سید محمد حسینی و احمد آرام و مطالبی از علی صلح‌جو و بهرنگ کیاییان و دیگر فعالان این حوزه از مطالب این پرونده است.

با آغاز سال نو و افزایش چشمگیر سفر در روزهای ابتدایی سال، در بخش مطالعات فرهنگی شمارۀ نوروزی تأملاتی صورت گرفته در معنا و کارکرد سفر از گذشته تا حال. در این پرونده با عنوان سودای سفر، به ارتباط سفر با مقولاتی چون ادبیات، گیم، تکنولوژی، سفرنامه و مهاجرت پرداخته شده است. همچنین به دلیل تقاطع مقولۀ سفر با تاریخ فرهنگی، تاریخ اجتماعی و تاریخ اندیشه، فرهنگ سفر به‌مثابه ساختار، سفر در خلقیات ایرانیان و همچنین فرایند ذهنی فلاسفۀ بزرگ تاریخ در برخورد با مقولۀ سفر تحلیل شده است؛ در همین راستا مصاحبه‌هایی با نعمت‌الله فاضلی و محمدرضا جوادی‌یگانه صورت گرفته است.

اما عیدانۀ فرهنگ امروز شش گفت‌وگویی است که با شش تن از اساتید در باب مفاخر ایران و جهان صورت گرفته است. فرهنگ امروز یک هفته پیش از اتفاق ناگواری که برای استاد گرامی داریوش شایگان افتاد، با ایشان مصاحبۀ مفصلی در خصوص مارسل پروست انجام داده بود که از خواندنی‌های این بخش است. همچنین محسن حکیمی در مصاحبه‌ای بسیار مفصل از یگانگی کار فکری و مادی در پراکسیس مارکس سخن گفت. گفت‌وگوی محمد تهامی‌نژاد با برادرش ابوالحسن تهامی‌نژاد در مورد شکسپیر از گفت‌وگوهای متفاوت این بخش است. گفت‌وگو با کتایون مزداپور در مورد مهرداد بهار، سید علی آل‌داوود در مورد امیرکبیر و احمد محیط طباطبایی در مورد پدرش محمد محیط طباطبایی از دیگر مصاحبه‌های این بخش است.

در بخش پیشخوان، طبق روال گذشته چندین کتاب تازه منتشرشده مورد نقد و بررسی قرار گرفته است؛ و به مناسبت پایان سال از تعدادی از مترجمان کشور خواسته شد نظر خود را دربارۀ بهترین ترجمۀ منتشرشده در سال ۹۶ اعلام کنند.

 در بخش گزارش هم به بهانۀ ناآرامی‌های دی‌ماه ۹۶ مطالبی از تحلیل اساتید علوم سیاسی و جامعه‌شناسی و راه‌حل‌های آنان برای عبور از این بحران گزارش شده است. همچنین به بهانۀ جشنوارۀ فیلم فجر و حواشی حاصل از آن به‌ویژه در مورد فیلم لاتاری مصاحبه‌ای متفاوت با کارگردان این فیلم صورت گرفته که در آن به پرسش‌هایی در مورد درک خود از سینما پاسخ داده است. همچنین در این بخش تحلیلی از فیلم‌های اکران‌شده در جشنواره ارائه شده است.

در پایان شاید برای علاقه‌مندان به فرهنگ امروز جالب توجه باشد که می‌توانند نظر اساتید را در مورد عملکرد یک‌سالۀ فرهنگ امروز بخوانند. نشریۀ فرهنگ امروز در یک نظرخواهی، دیدگاه اساتید صاحب‌نظر را در مورد بهترین پرونده‌های منتشرشده در فرهنگ امروز در سال ۹۶ را جویا شد؛ البته در این نظرخواهی نقدهایی هم به فرهنگ امروز وارد شد که همگی آن در نشریۀ این شماره انعکاس یافته است.

بیست‌ویکمین شمارۀ فرهنگ امروز به مدیرمسئولی امیرابراهیم رسولی و سردبیری بهزاد جامه‌بزرگ در ۱۹۶ صفحه و به قیمت ۱۵ هزار تومان منتشر شده است.