اگر قیمت کتاب‌ سه برابر شود کسی می‌خرد؟

به گزارش حلقه وصل: وضعیت اقتصادی کشور به‌صورتی شده که بسیاری از صنف‌ها را دچار چالش کرده است. در روزهایی که دلار با بالا پایین کردن قیمت خود اوضاع مادی کشور و مردم را هم با خود بالا و پایین می‌کند، بسیاری از فعالان اقتصادی ترجیح می‌دهند با گران کردن کالاهای خود وضعیت‌شان را با قیمت‌های صعودکننده هماهنگ کنند اما برخی اصناف که فعالیت‌شان فرهنگی اقتصادی تعریف می‌شود در این نوسانات نمی‌توانند به‌راحتی کالای خود را با افزایش قیمت به مخاطب عرضه کنند چرا که احتمالا همان مشتری نیم‌بند خود را نیز از دست خواهند داد؛ یکی از این کالاها کتاب است که از زمان نوسانات شدید نرخ ارز نفسش به شماره افتاده و این روزها خبرهای توقف فعالیت‌شان را یکی پس از دیگری می شنویم.

خلیلی: تنها یک کتاب در ماه می‌توانم منتشر کنم
آقای حمید خلیلی، مدیر انتشارات «شهید کاظمی» از ناشران پرکار حوزه دفاع مقدس است. این ناشر هم در ماه‌های اخیر تحت تأثیر گرانی بی‌رویه کاغذ مجبور شده است آثاری را که در صف انتشار است، همچنان منتظر نگه دارد و فقط برخی آثار را که بازار دارد منتشر یا تجدید چاپ کند.
 او در گفت‌وگو با «صبح‌نو» درباره این گرانی‌ها می‌گوید: مدت سه چهار ماه اخیر اوضاع خیلی خراب شده است و اکنون بسیاری از کتاب‌های ما مانده و نمی‌توانیم چاپ کنیم چون اولاً باید کاغذ را گران بخریم و بعد هم نقدی باید بخریم و دیگر چک از ما قبول نمی‌کنند. فردا هم دوباره به قیمت‌های قبلی اضافه می‌شود ولی ما نمی‌توانیم در چاپ‌های بعدی بالا ببریم چون مخاطب نمی‌تواند بخرد.

من الان مجبورم به خاطر مخاطبم کتاب‌های «یادت باشد» و «سربلند» را چاپ ‌کنم. من در ماه سه تا کتاب تجدید چاپ داشتم و یکی هم چاپ اول داشتم که الان این رقم به ماهی یک عنوان رسیده است. وی درباره تهیه کاغذ توسط تعاونی‌ها گفت: من هم یک سری از این کاغذها را بندی 110‌هزارتومان و 120‌هزار تومان گرفتم که البته آخر هفته به دست ما خواهد رسید که اگر به صورت کامل این کاغذها در بازار توزیع شود می‌توانند قیمت کاغذ را متعادل کند.

توقف فعالیت یک ناشر به دلیل گرانی کاغذ
یکی دو روز قبل بود که یک ناشر خبر از توقف فعالیت‌هایش داد؛ دلیل آن هم گرانی یکی از انواع کاغذ بود.آقای ناصر میرباقری، مدیر انتشارات «فرهنگ هنر» که گویا کارش چاپ آثار نفیس در حوزه فرهنگ و هنر است گفت به‌دلیل افزایش قیمت کاغذ گلاسه و عدم تخصیص کاغذ از سوی ارشاد دیگر فعالیتی نمی‌کند. وی با تأکید بر اینکه ما تولیدکننده کتاب‌های هنری مثل ایرانشناسی، فرش و کلیات دیوان شاعران هستیم، توضیح داد: وزارت ارشاد و ارگان‌های کشور باید برای کاغذ گلاسه که رکن فرهنگ مملکت است اقدام کنند، هرچند اغلب دیوان شاعران جزو کتاب‌های تجملاتی شمرده می‌شود اما این آثار شناسنامه کشور و فرهنگ و هنرش محسوب می‌شود. ارشاد عنوان کرده که ناشران برای دریافت کاغذ تحریر می‌توانند ثبت‌نام کرده و کاغذ دریافت کنند اما این بخش شامل کاغذ گلاسه نمی‌شود، درحال‌حاضر حتی به کتاب‌های ترجمه آثار خارجی هم کاغذ تعلق می‌گیرد اما به کتاب شاعران و قلل ادبیات کاغذ گلاسه تعلق نمی‌گیرد.

میرباقری در پاسخ به این سؤال که هم‌اکنون میزان تولیدات شما چقدر است، خاطرنشان کرد: ما درحال‌حاضر تولید نمی‌کنیم، چرا که کاغذی نداریم که با آن کتاب چاپ کنیم، از دو ماه پیش تولیدمان قطع شده درحالی‌که ما ناشری هستیم که از سال‌58 به تولید کتاب اقدام کرده‌ایم. وی کاغذ را جزو کالاهای اساسی دانست و بیان داشت: درحال‌حاضر اکثر دوستان ناشر به بن‌بست رسیده‌اند و تنها تعداد معدودی از ناشران اقدام به تولید می‌کنند چرا که کاغذ مشکل اصلی شده است. این ناشر در پایان پیرامون کتاب‌های الکترونیک و حرکت به این سمت گفت: کتاب الکترونیک روح ندارد و وقتی کتاب را مخاطب لمس نمی‌کند متوجه حس و روح آن نیز نمی‌شود، این در حالی است که ممکن است دنیا به سمت این آثار در حرکت باشد اما هنوز در کشور ما جا نیفتاده که مخاطبان از این نوع کتاب‌ها استفاده کنند.

علیخانی: اگر کتاب‌ها سه برابر شود کسی می‌خرد؟
این تنها گلایه این ناشر نیست. الباقی ناشران هم کمابیش در همین وضعیت به‌سر می‌برند و برخی مجبورند فعالیت خود را کم ‌کنند. چند روز قبل یوسف علیخانی، مدیر نشر آموت هم در صفحه شخصی خود از اوضاع نابسامان کاغذ شدیداً گلایه کرد: «سرم درد گرفت و فشارم گویی افتاد که دستم رو گرفتم به پنجره و نشستم روی صندلی پلاستیکی و این تصویر که می‌بینید اومد برابر ِ چشمم. زنگ زده‌بودم به آقای مهرآبادی که کاغذ اندونزی ِ هفتاد گرمی شصت در نود، برامون بفرسته چاپخانه. قبل ِ سال بندی 70هزار تومان فاکتور دارم. بعد رفت 80تومان و 90تومان و ... تا دو سه هفته پیش رسید به 160هزار تومان هر بندی. 
به هر ضرب و زوری جور می‌کردم و قیمت رو هم نهایت 10درصد کشیدیم روی قیمت پشت جلد کتاب‌ها. 
الان که زنگ زدم، حالم بد شد و نشستم؛ امروز بندی 220هزار تومان. حالت تهوع گرفتم و نشستم. من ِ ناشر تولیدکننده‌ام. کاغذ می‌خرم و باهاش کتاب چاپ می‌کنم. به نظر شما قیمت ِ هر کدام از کتاب‌ها سه برابر بشوند، کسی می‌خره؟ بی‌دلیل نیست که خیلی از همکارانم رسماً سر کارشان نمی‌آیند»

اکبری: حتی برای اعتراض هم نمی‌دانیم سراغ چه کسی برویم
علی اکبری‌مزدآبادی، مدیر انتشارات «یازهرا»(س) هم درباره مسائل اخیر و نوسانات قیمت کاغذ می‌گوید: وقتی که برف بیاید روی پشت بام همه می‌آید و حتماً هم این مسأله در کار ما تأثیر گذاشته است. باید در این قضیه مدیریت کرد و چاره‌ای هم نیست، چون ما نمی‌دانیم سراغ چه کسی  باید برویم و حتی اعتراض کنیم. در عرض 10روز قیمت کاغذ 60‌هزار تومان افزایش پیدا کرده است. ادامه این روند هم فعالان نشر را بی‌انگیزه می‌کند. ما اگر بدانیم قیمت نهایی کاغذ چقدر می‌شود باز می‌توانیم یک برنامه‌ریزی انجام بدهیم ولی این هم مشخص نیست. کتابی را که ما هشت‌هزار تومان قیمت می‌زدیم مجبور شدیم تا 12هزارتومان بالا ببریم. کتاب 18‌هزارتومانی هم قیمتش می‌شود 30هزارتومان.

اکبری درباره روال کارش هم می‌گوید: ما کار را متوقف نکردیم ولی اهم فالاهم می‌کنیم برای چاپ. شاید سال گذشته کتاب‌های بیشتری را چاپ می‌کردیم ولی در شرایط کنونی کتابی را که به نظرمان مهم‌تر باشد چاپ می‌کنیم. این مسأله در مخاطب خودش را الان نشان نمی‌دهد بلکه تأثیرش در سال آینده است.

کسی برای مدیریت نیست!
در حالی که ناشران همچنان از فقدان نظارت کافی در بازار کاغذ گلایه‌های فراوان دارند، ظاهراً این اتفاق منشأ مدیریتی دارد؛ امری که از نایب‌رییس اول اتحادیه کاغذ و مقوای تهران هم تأیید می‌شود.

به گفته آقای احمد شریفان این افزایش قیمت‌ها اصلاً مربوط به کمبود کاغذ در کشور نیست چرا که ما به‌اندازه یک سال دیگر هم در انبارها کاغذ داریم، این مسأله گرانی کاغذ ناشی از سوءمدیریت‌هاست. امروز قیمت‌گذاری بدون مسوول انجام می‌شود! هرکسی به میل خود این وسیله را سوار شده و می‌راند و توجهی به بازار ندارد. بازار لجام‌گسیخته کاغذ را کسی نیست که مدیریت کند، من خودم اتحادیه را نیز صالح برای این کار نمی‌دانم هرچند ما به‌عنوان اتحادیه نیز نمی‌توانیم قیمت‌گذاری کنیم چون ذی‌نفع ورود و خروج نیستیم. شریفیان در پایان گفت‌وگوی کوتاه خود با «فارس» به نکته مهمی نیز درباره کارگروه کاغذ اشاره می‌کند: « بزرگ‌ترین نقد بنده به همین کارگروه است، چرا که کارشناسان این کارگروه خودشان ذی‌نفع هستند پس چطور می‌توانند وارد گود شوند! این کارگروه بیشتر چوب لای چرخ بازار گذاشته است!»

*صبح نو