خراسان رضوی: بزرگداشت آیت الله حسن‌زاده آملی با مشارکت 22 تشکل مردمی و فرهنگی

حلقه وصل: آیت الله کاظم صدیقی شب گذشته 18 مهرماه  در گردهمایی بزرگداشت مقام علمی و عرفانی علامه ذوالفنون آیت الله حسن‌زاده آملی که در تالار شهر مشهد با مشارکت ۲۲ تشکل و مجموعه فرهنگی و مردمی برگزار شد، بیان کرد: خداوند دو چیز را در توجیه خلافت مطلقه حضرت آدم نسبت به همه مخلوقات بیان کرده است، یکی ظرفیتی است که خدا به انسان کامل داده است که این ظرفیت حد ندارد، همان‌گونه که اسما الهی نامحدود است انسان می‌تواند ازلی و ابدی شود، وجود آدم آینه علم قدرت جلال و جمال خدا بود و در آینه ذات الهی، مخلوقات معنا پیدا می‌کردند و وجود، وجود جامعی بود.

امام جمعه موقت تهران ادامه داد: نکته دوم مسئله قدرت تبلیغ آدم بود، آدم نور خداست ولی به موجودات دیگر هم نور می‌دهد و هرکس به اندازه ظرفیت خود از نور خلیفه خدا، انسان کامل می‌تواند بهره ببرد.

وی به تبیین اقسام علم پرداخت و گفت: علم اقسامی دارد، علم کامل علم موهبتی است که حضرت آدم و انبیا و رسل و اوصیای آن‌ها که مستقیما خدا خودش معلمشان است و ایشان شاگرد ذات احدیت هستند.

آیت الله صدیقی اظهار کرد: خدای متعال منعی ندارد که به انسان‌هایی که پیغمبر و وصی پیغمبر نیستند، اگر آن‌ها قابلیت داشته باشند، علم موهبتی عطا کند، همان‌گونه که خدا لقمان را که نه نبی و نه وصی نبی است حکمت عطا فرموده و همان‌طور که وجود جناب سلمان محمدی، لقمان امت نبی بود و علم اولین و آخرین در قلب سلمان جای گرفته بود.

امام جمعه موقت تهران از تقوای الهی و تقوا از آتش جهنم به عنوان مصادیق تقوا نام برد و گفت: تقوای افراد کامل تقوای خداست، اینکه انسان خدا را حاضر و ناظر بداند و از او حیا کند، اگر کسی حریم الهی را حفظ کند خدا به او نور می‌دهد، این نور، براق است، نوری که آدم را معراجی می‌کند و هرکس او را می‌بیند انگار خدا را می‌بیند. 

وی عنوان کرد: بعضی‌ها هم از علوم اکتسابی بهره‌مند می‌شوند و علم را به عنوان عبادت سراغش می‌روند و علم را به عنوان فریضه می‌دانند، همان‌طور که به نماز بدون طهارت نزدیک نمی‌شود‌ در طلب علم هم مست شهوت و جاه و مقام نیستند، طاهر از رذائل اخلاقی هستند و طهارت ظاهری دارند و در تحصیل علم مجاهدت می‌کنند.

آیت الله صدیقی ادامه داد: علامه حسن‌زاده از زمانی که طلبه شده بود در تحصیل علم به تمام معنا مجد بوده است، همه منابع و مخازن نور را هم خدا در اطراف او چیده است‌ و در درسش آنقدر جدی بوده است که مرحوم علامه شعرانی ایشان را به رخ شاگردهای مستعدی که در محضرش می‌آمدند می‌کشانده است.

امام جمعه موقت تهران در خصوص علوم کسب شده توسط آیت الله حسن‌زاده آملی گفت: آقای حسن‌زاده در کسب علوم ذهنی و رسمی و حوزوی و در برخی علوم دانشگاهی مثل نجوم و ریاضیات عمر خودش را با همه ظرفیت استفاده کرده و به مراتب عالیه رسیده است.

وی افزود: علم دیگری است که فراتر از علوم درسی و حوزوی و کتابی است، که علم دراستی نیست و وراثتی است‌.

آیت الله صدیقی به نقل قولی از آیت الله بهجت پرداخت و گفت: آیت الله بهجت به طلبه‌ها تاکید می‌کردند به یقینیات عمل کنید، اگر کسی در دین خود عمل کند، خدا علم وراثتی به او می‌دهد، در همین راستا هم آیت الله حسن‌زاده به هرچه یاد می‌گرفت، عمل می‌کرد.

امام جمعه موقت تهران بیان کرد: آقای حسن‌زاده هم عرفان نظری می‌دانست و هم عارف به عرفان عملی بود، آیت الله جوادی می‌فرمودند آقای حسن‌زاده مدت‌های مدید شب‌ها هیچ نمی‌خوابید و تا صبح بیدار بود و اهل ریاضت بود، از این جهت هم خدای متعال نور و علم وراثتی به او عطا کرد.

وی از لزوم مراقبت صحبت کرد و بیان کرد: اگر انسان مراقبت داشته باشد، خدا مراقب اوست‌ و اشتباهات آدم را به او می‌گوید و تصحیح خطا می‌کند.

سلوک توحیدی، مسیر علامه حسن‌زاده آملی بود
یکی از اساتید حوزه علمیه مشهد در ادامه اظهار کرد: سلوک توحیدی مسیری است که علامه حسن‌زاده طی کردند و علامه طباطبایی فرمودند؛ راهی را که حسن‌زاده عاملی می‌رود خاکش طوطیای چشم من است.

حجت الاسلام محمدحسن وکیلی بیان کرد: یکی از وظایف رهبران هر مجموعه نشان دادن افق‌هایی است که آن مجموعه باید باید به سمتش حرکت کند و رهبر انقلاب نیز همان‌طور که در عرصه مسائل سیاسی حق این مطلب را ادا کرده‌اند در رهنمودهای متعلق به تهذیب نفس هم تلاش فرمودند آن افقی که جامعه انقلابی باید به سمتش حرکت کند، نشان دهند و در این راستا مصادیق و الگوهایی را معرفی کردند و کلماتی را بیان کردند.

وی گفت: یکی از این کلمات تعبیر سلوک و معرفت و توحید است و زمانی که بخواهند اوج معرفت را نشان دهند از این واژه استفاده می‌کنند.

این استاد حوزه علمیه مشهد گفت: سلوک توحیدی دو پایه دارد، یکی در عرصه جهان‌بینی انسان و هدفی که انسان در مسیر به دنبالش حرکت می‌کند و دیگری مبحث انسان‌شناسی است.

وکیلی تشریح کرد: در سلوک توحیدی انسان باید توحید را به تمام معنا باور کند و آن را در قلب بنشاند، توحید تنها این نیست ک بگوید خالق عالم یکی است‌، باید باور داشته باشد ربوبیت و خالقیت و تمام کمالات عالم منحصر در خداست، حقیقت علم و قدرت و حیات فقط به یک نفر است و بقیه موجودات در عالم هستی فقط و فقط امانتدارند و وقتی به خودش و موجودات نگاه می‌کند همه را صفر و خالی ببیند، برای خودش در عالم هستی هیچ شأنی از کمالات قائل نباشد، نتیجه این می‌شود که تمام تکبرها و دلبستگی به دنیا و مفاسد اخلاقی از بین می‌رود.

وی ادامه داد: در بعد انسان‌شناسی سلوک توحیدی ادعا دارد سعادت بشر و نهایت کمالی که باید به آنجا برسد و شیرین‌ترین لذت عالم فهمیدن توحید است که خدا را مستقل بداند و فقط به او دلبستگی و تعلق داشته باشد و به نفس خود نیز دلبستگی نداشته باشد، باید هر روز نسبت به دیروز در مسیر تقرب به خدا نزدیک‌تر شویم.

این استاد حوزه علمیه مشهد بیان کرد: اگر خواستیم خودم را محک بزنیم نباید ابزار برای محک زدن این باشد که چشم دلمان باز شده یا کارهای خارق العاده می‌کنیم یا نه، انسان باید به‌جای اینکه چیزی برای خود کسب کند، اعتراف به بندگی خود کند، حال خدا کشف و کراماتی بدهد یا نه، تمرکزش باید این باشد که نسبت به روز گذشته عبودیت و فقر و بندگی در او بیشتر شده باشد، اگر چنین مسیری را انسان دنبال کند هدفش فهم توحیدی است و وجودش از غیر خدا خالی می‌شود.

وکیلی در خصوص شاخصه حرمت در این مسیر گفت: باید ببیند حال عبودیتش نسب به قبل بیشتر است یا نه، اگر انکسارش در برابر خدا افزایش پیدا کند معلوم است مسیر حقیقی را می‌پیماید.

رسالت سلسله عرفایی که آیت الله حسن‌زاده آملی در آن قرار داشت، سلوک عرفانی در عین تجدد است
در ادامه یک کارشناس مذهبی اظهار کرد: رسالت سلسله عرفایی که آیت الله حسن‌زاده آملی در آن قرار داشت و در رأس آن مرحوم ملاقلی جولا است، سلوک عرفانی در عین تجدد و مدرن بودن است.

اصغر طاهرزاده بیان کرد: این سلسله از عرفا و آیت الله حسن‌زاده آملی در این جهان، آن جهانی هستند، آن‌ها می‌توانند مرگ را به‌خوبی بفهمند و اگر مرگ حل نشود، بشر نمی‌تواند راهش را درست ادامه دهد.

وی تصریح کرد: مرحوم آیت الله قاضی در علامه حسن‌زاده آملی چیزی یافتند که حجاب‌ها را درست تشخیص می‌دادند و می‌توانستند ببینند راهی که باید بروند، بسته‌اند یا راه را بر خود بسته‌اند.