
سرویس معرفی: شب نوزدهم ماه رمضان اولین شب از شبهای قدر است و شب قدر همان شبی است که در تمام سال شبی به خوبی و فضیلت آن نمیرسد و عمل در آن بهتر است از عمل در هزار ماه و در آن شب تقدیر امور سال رقم میخورد و ملائکه و روح که اعظم ملائکه است در آن شب به اذن پروردگار به زمین نازل میشوند و به خدمت امام زمان علیهالسلام مشرف میشوند و آنچه برای هر کس مقدر شده است بر امام علیه السلام عرض میکنند.
«قدر» در لغت به معنای اندازه و اندازه گیری است و «تقدیر» نیز به معنای اندازه گیری و تعیین است؛ اما معنای اصطلاحی «قدر»، عبارت است از ویژگی هستی و وجود هر چیز و چگونگی آفرینش آن و به عبارت دیگر، اندازه و محدوده وجودی هر چیزی «قدر» نام دارد.
بنابر دیدگاه حکمت الهی، در نظام آفرینش، هر چیزی اندازه ای خاص دارد و هیچ چیزی بی حساب و کتاب نیست. جهان حساب و کتاب دارد و بر اساس نظم ریاضی تنظیم شده، گذشته، حال و آینده آن با هم ارتباط دارند. دراین شب - که شب نزول قرآن به شمار می آید - امور خیر و شر مردم، ولادت، مرگ، روزی، حج، طاعت، گناه و خلاصه هر حادثه ای که در طول سال متناسب با اراده، دعا و قابلیت انسان واقع می شود، تقدیر می گردد.
* اینفوگرافی | امتیازات شب قدر
* اینفوگرافی | اعمال شبهای قدر
اعمالی که در هر سه شب انجام می شود و به اعمال مشترک معروف است و اعمالی که مخصوص هر یک از شبهای مبارک نوزدهم، بیست و یکم و بیست و سوم است.
در اینفوگرافیهای زیر این اعمال معرفی شده است:
* دعای جوشن کبیر
دعاى جوشن كبير در بلد الامين و مصباح كفعمى است و آن مروى است از حضرت سيد الساجدين از پدرش از جد بزرگوارش حضرت رسول صلى الله عليه و عليهم أجمعين و اين دعا را جبرئيل عليه السلام آورد براى پيغمبر صلى الله عليه و آله در يكى از غزوات در حالى كه بر تن آن حضرت جوشن گرانى بود كه سنگينى آن بدن مباركش را به درد آورده بود پس جبرئيل عرض كرد كه يا محمد پروردگارت تو را سلام مى رساند و مى فرمايد كه بكَن اين جوشن را و بخوان اين دعا را كه او امان است از براى تو و امت تو پس شرحى در فضيلت اين دعا ذكر فرموده كه مقام نقل تمامش نيست از جمله آنكه هر كه آن را بر كفن خويش نويسد حق تعالى حيا فرمايد كه او را به آتش عذاب كند و هر كه آن را به نيت در اول ماه رمضان بخواند حق تعالى او را روزى فرمايد ليلة القدر و خلق فرمايد براى او هفتاد هزار فرشته كه تسبيح و تقديس كنند خدا را و ثوابش را براى او قرار دهند پس فضيلت بسيار نقل كرده تا آنكه فرموده و هر كه بخواند او را در ماه رمضان سه مرتبه حرام فرمايد حق تعالى جسد او را بر آتش جهنم و واجب فرمايد براى او بهشت را و دو ملك بر او موكل فرمايد كه حفظ كنند او را از معاصى و در امان خدا باشد مدت حيات خود و در آخر خبر است كه جناب امام حسين عليه السلام فرمود وصيت كرد پدرم على بن ابى طالب صلوات الله عليه به حفظ اين دعا و آنكه بنويسم آن را بر كفن او و تعليم كنم آن را به اهل خود و ترغيب كنم ايشان را به خواندن آن و آن هزار اسم است و در آن است اسم اعظم فقير گويد كه از اين خبر دو چيز مستفاد مى شود يكى استحباب نوشتن اين دعا بكفن چنانكه علامه بحر العلوم عطر الله مرقده در دُرّه به آن اشاره فرموده است.
* ۱۲ توصیه رهبر انقلاب درباره لیالی قدر
به مناسبت فرارسیدن لیالی قدر ماه مبارک رمضان برخی از توصیههای حضرت آیتالله خامنهای برای استفادهی هرچه بهتر و کاملتر از این فرصت گرانبها مرور میشود:
* توصیههای علمای اخلاق درباره شب قدر
عالم ربانی فقید «آیتالله بهجت» نیز درمورد شب قدر فرمودهاند: بسیاری از بزرگان شبهای ماه رمضان را بیدار میماندند و نمیخوابیدند. هر چند از نظر ما تقریبا واضح است که شب بیست و سوم ماه رمضان شب قدر است، و اول ماه باید قدری دقت شود که اول ماه دقیقا تشخیص داده شود.
آیتالله بهجت قرآن سر گرفتن را مخصوص شب قدر نمیدانست و معتقد بود که خیلی از عبادات وجود دارد که ما به جهت این که نوشته است در فلان زمان آن را باید بجا آورد، ما خود را از آن محروم میکنیم.
«آیتالله حقشناس» از اساتید فقید اخلاق تهران توصیههای جالبی پیرامون شب قدر و فضیلت اعمال ماه مبارک رمضان دارند. ایشان میگویند: در روایت وارد شده است که هر کس این دو شب (نوزدهم و بیست و یکم) احیاء را به مذاکره علم بگذراند؛ هر یک ساعت ثواب یک احیای تام و تمام را در بردارد. مذاکره علم همین است، همین «قالالصادق» و «قالالباقر»است. اگر بخواهید از امیرمومنان(ع) تبعیت بکنید؛ باید به این نکات توجه بفرمایید. امیرمومنان(ع) عرضه داشت: یا رسولالله! افضل اعمال در این ماه کدام است؟ حضرت فرمودند: «الورع عن محارم الله».
مقام ورع اقسامی دارد. یک قسم آن برگشتن از نادانی، فسق و عمل بد به عمل صالح است. اگر این مرحله ورع را به کار بستی؛ از امام علی(ع) پیروی کردهای و به مقام توبه نصوح دستیافتهای. فرمود: «حب علیٍ حسنة لاتضر معهاالسیئة» محبت علی(ع) حسنهای است که با بودن آن، گناه ضرر نمیرساند. یک کسی عبای امیرمومنان(ع) را بوسید. حضرت(علیه السلام) فرمودند: «این معنای محبت نیست». معنای محبت پیروی از امیرمومنان و مقام عترت(ع) است.
مرحله دوم ورع، پرهیز از مشتبهات است. مرحله سوم هم مقام متقین است که شخص حرف نمیزند، مبادا اگر تعریف کسی را بکند؛ یککسی بگوید: اینطور نیست (و غیبت پیش بیاید).خطاب آمد که ای خاتمالرسل! باید به توبهکنندگان سلام کنی! بهبه! بهبه! شخص اول امکان - اول ما خلقالله نوری- باید به استقبال توبهکنندگان برود و به آنها سلام بکند. (انعام/54) حضرت ثامنالحجج(ع) وقتی از درون مسجد میگذشتند، یک نفرگفت: «استغفرالله». حضرت به مقام ولایتی به قلب او نگاه کرده و فرمودند: تو استغفارکننده نیستی، زیرا خیال بازگشت به همان معصیت را داری.
دو ملک الهی با هم سخن میگویند که ایکاش مردم خلق نمیشدند. حال که خلق شدهاند، بدانند برای چه خلق شدهاند. - شما را برای چه به دنیا آوردهاند؟- و حال که نمیدانند برای چه خلق شدهاند، به دانستههای خودشان عمل کنند. حال که عمل به دانستنیهایشان نمیکنند، از بدیهایی که کردهاند، توبه کنند. اول قدم، توبه است. «لاخیر فی نسک لاورع معه؛ عبادتی که پرهیز از گناه با آن نباشد، سودی ندارد.» (کافی/1/36) ورع یعنی اینکه دهان و زبانم را نگه دارم.
مرحوم علامه طباطبایی(ره) که هم در معقول و هم در منقول مجتهد بودند زبانشان همیشه مشغول به ذکر بود؛ مگر اینکه مورد سؤال واقع شده و جواب میدادند. آنوقت ما چرا باید اینقدر حرف بزنیم؟! وقتی بنده میآمدم، یکی از رفقا گفت: آقا! راجع به غیبت و اهانت و تهمت یکقدری صحبت بکنید. من انتظار نداشتم امشب - که شب بیستویکم ماه رمضان است- این آقا به من بگوید: درباره غیبت و اهانت صحبت بکن.
تنها گریهکردن برای حضرت علی(ع) فایده ندارد، عمل علی(ع) را باید نصبالعین خودتان قرار دهید. در عیون اخبار الرضا(ع) میفرماید که عمل حضرت علی(ع) را باید سرلوحه زندگی خودتان قرار بدهید که چه فداکاریهایی کرد. حضرت میفرمایند: «انما هی نفسی اروضها بالتقوی لتأتی آمنهً یوم الخوفالاکبر، نهجالبلاغه/ نامه 45»؛ من باید به قدر درازی قبرم برای خودم احراز بکنم.
یکی از شرایط توبه، اخلاص باطن و سریره است. باید خالصاً و مخلصاً بیایید وسط. از دیگر شرایط توبه، معرفت است، یعنی ببینم که پروردگار چقدر به من مهربان است. بدانم که چه پروردگاری دارم. توبه نصوح یعنی اینکه من با قصد و یقین و قاطعیت از معصیت صرفنظر بکنم و قصد برگشت به گناه نداشته باشم. حضرت فرمودند: چنین کسی نداریم که دوباره به گناه مبتلا نشود. انسان در معرض حوادث است، شاید دوباره گرفتار معصیت شود؛ ولی باید تصمیم قاطعانه در توبه بگیرد. وقتی توبهکننده تصمیم قاطع گرفت؛ پروردگار آن دو ملک مأمور ثبت اعمال انسان را احضار میفرماید و گناهان توبهکننده را از یاد ملکین میبرد. به اعضا و جوارح هم خطاب تکوینی میشود که حق ندارید علیه این بنده شهادت بدهید. به زمین هم خطاب میرسد که باید از شهادت علیه این بنده توبهکننده خودداری بکنی. خدای ما چنین خدایی است.
«آیتالله مجتهدی تهرانی» از دیگر اساتید فقید اخلاق و عرفان تهران نیز در خصوص شب قدر، در شرح فراز «اللهمّ ارْزُقْنی فیهِ فَضْلَ لَیلَةِ القَدْرِ» میگوید: در این بخش از دعا میخوانیم، ای خدا، برتری فضیلت شب قدر را روزیام کن! از این دعا برخی احتمال میدهند که شب بیست و هفتم ماه رمضان، شب قدر است. در روایات، راجع به شب قدر اختلافاتی وجود دارد. شیعه اعتقاد دارد که به احتمال قوی شب بیست و سوم، شب قدر است و اعمال بیست و سوم مهمتر از اعمال شب نوزدهم و بیست و یکم است. شبهای نوزدهم و بیست و یکم، یک غسل مستحبی دارند؛ اما شب بیست و سوم دو غسل دارد. خواندن سورههای «دخان»، «روم» و «عنکبوت» در شب بیست و سوم سفارش شده است.
برادران اهل تسنن به بیست و هفتم اعتقاد دارند و این شب را احیاء نگه میدارند و اعمال شب قدر را به جا میآورند. شیعه هم البته شب بیست و هفتم احیاء دارد؛ اما تنها در اول شب و البته برخی قایل به شب قدر بودن شب نیمه شعبان هستند. اندازهگیری برنامههای ما اعم از سلامتی، عمر طولانی، رفاه، بلا، گرفتاری و هر پیشامدی در شب قدر اتفاق میافتد. شبی که مورد اختلاف است و حتی برخی، عید فطر را برای آن قائلند. برخی اولیاء، تمام سال را احیاء میگرفتند تا آن شب قدر که معلوم نیست چه وقت است را درک کنند.
شب قدر بهترین ایام سال است. ملائکه به اذن خدا به روی زمین میآیند تا مقدرات ما را معلوم میکنند. ملائکه میآیند و دور دل ما میگردند؛ اما جای خالی نمیبینند که وارد شوند. فرودگاه دل ما برای فرود ملائکه خالی نیست.
* اینفوگرافی | احادیثی درباره شب قدر
* برنامه شبهای قدر در هیأتها و مساجد
* مسجد مقدس جمکران
- سخنران: حجت الاسلام سید حسین مومنی(۱۹ رمضان)، آیتالله سیدمهدی میرباقری (۲۱ رمضان) و حجت الاسلام ناصر رفیعی(۲۳ رمضان)
- دعا و مدیحه سرایی: سیدعلی حسینی نژاد (۱۹ رمضان)، عباس حیدرزاده (۲۱ رمضان) و غلامرضازاده (۲۳ رمضان)
- زمان: بعد از نماز مغرب و عشاء
* حرم مطهر امام خمینی(ره)
- سخنران: حجت الاسلام سید ابراهیم هاشمیان(۱۹ رمضان)، حجت الاسلام علی اکبر ناطق نوری (۲۱ رمضان)
- دعا و مدیحه سرایی: احمد شربیانی(۱۹ رمضان)، حسین هوشیار (۲۱ رمضان) و مهدی منصوری(۲۳ رمضان)
- زمان: ساعت ۲۲:۳۰
* حرم حضرت معصومه(س)
- سخنران: حجتالاسلام سید مهدی میرباقری(شب ۱۹ و ۲۳) و حجت الاسلام ناصر رفیعی (شب ۲۱)
دعا و مدیحه سرایی: حجتالاسلام محمد پور (شب ۱۹)، سید مهدی میرداماد (شب ۲۱) و عباس حیدر زاده (شب ۲۳)
- زمان: ساعت ۲۲
* آستان عبدالعظیم حسنی(ع)
- سخنران:حجت الاسلام ناصر رفیعی (شب ۱۹)، حجت الاسلام حسین قرنی (شب ۲۱) و حجت الاسلام سید حمید میرباقری(شب ۲۳)
- قرائت دعای جوشن کبیر: غلامرضازاده، زین العابدین فرد، شالبان، قربانعلی، محمدبیگی و حجت الاسلام موسوی
- دعای و مدیحه سرایی:امیر نعیمی، شهروز حبیبی و حامد رضوانفر
- زمان: ساعت ۲۱:۴۵
* مصلی امام خمینی(ره)
- سخنران: حجت الاسلام پناهیان
- دعا و مدیحه سرایی: امیرعباسی، احمد واعظی و مرتضی طاهری
- زمان: ساعت ۲۲
- نشانی: شبستان اصلی مصلای امام خمینی(ره)
* مسجد شهید بهشتی
- سخنران: حجت الاسلام حامد کاشانی
- دعا و مدیحه سرایی: میثم مطیعی
- زمان: ساعت ۲۲
- نشانی: پیروزی، خیابان نبرد شمالی،میدان نبرد، هیأت عشاق الحسین(ع)، مسجد شهید بهشتی
* مسجد ارگ
- سخنران: حجتالاسلام مصطفی کرمی و حجتالاسلام محمد میرزا محمدی
- دعا و مدیحه سرایی: منصور ارضی
- زمان: ساعت ۲۴
- نشانی: تهران، میدان پانزده خرداد، مسجد ارک
* مسجد حسینیه ارشاد
- سخنران: حجتالاسلام محمدجواد حاج علیاکبری (شب ۱۹)، حجتالاسلام سعید دسمی (شب ۲۱)، حجتالاسلام میراحمدرضا حاجتی (شب ۲۳)
- دعا و مدیحه سرایی: امیر سلیمانیفر، علیرضا فیضی و مصطفی هادیان
- زمان: ساعت ۲۲
- نشانی: خیابان شریعتی، حسینیه ارشاد
* هیأت رایت العباس(ع)
- سخنران: حجتالاسلام خاموشی
- دعا و مدیحه سرایی: محمود کریمی
- زمان: ساعت ۲۲
- نشانی: آستان مقدس امامزاده علیاکبر (علیهالسلام) چیذر
* هیأت ریحانه الحسین(س)
- سخنران: حجت الاسلام مهدی گودرزی
- دعا و مدیحه سرایی: سید مجید بنی فاطمه
- زمان: ساعت ۲۳
- نشانی: شرفی اصفهانی، باغ فیض، خیابان ۲۲ بهمن، مجتمع فرهنگی مذهبی ریحانهالحسین
* مهدیه امام حسین مجتبی(ع)
- سخنران: حجتالاسلام رحیمی
- دعا و مدیحه سرایی: سعید حدادیان و محمد حسین حدادیان
- زمان: ساعت ۲۲:۳۰
- نشانی: خیابان آزادی،بزرگراه یادگار امام، مهدیه امام حسن مجتبی(ع)
* مجموعه فرهنگی و ورزشی انقلاب
- سخنران: حجت الاسلام شهاب مرادی
- زمان: ساعت ۲۳
- نشانی: خیابان سئول، خیابان نمایشگاه، درب شمالی مجموعه فرهنگی و ورزشی انقلاب، تالار مهربانی
* هیأت کربلا
- سخنران: علیاکبر رائفیپور
- شعرخوانی: صابر خراسانی
- دعا و مدیحه سرایی: مجتبی رمضانی
- زمان: ساعت ۲۱:۳۰
- نشانی: کرمان، رفسنجان، خیابان امام خمینی(ره)، کوچه ۳۹، حسینیه نخل
* مسجد جامع قلهک
- سخنران: حجتالاسلام بصیری و محسن عربی
- زمان: بعد از نماز مغرب و عشاء
- نشانی: خیابان شریعتی، بالاتر از متروی قلهک، مسجد جامع قلهک
* حسینیه همدانیها
- سخنران: حجتالاسلام انصاریان
- زمان: ساعت ۲۳
- نشانی: تهران، خیابان ری، حسینیه همدانیها
* مسجد ولیعصر(عج) شهرری
- سخنران: حجتالاسلام مهدی ماندگاری و حجتالاسلام سید حسین مؤمنی
- دعا و مدیحه سرایی: محمدرضا غلامرضازاده
- زمان: ساعت ۲۴
- نشانی: مسجد جامع حرم حضرت عبدالعظیم علیهالسلام
* مسجد دانشگاه امام صادق(ع)
- سخنران: حجتالاسلام سعدی(شب ۱۹)، حجت الاسلام قرائتی(شب ۲۱) و حجت الاسلام صدیقی (شب ۲۳)
- دعا و مدیحه سرایی: حجت الاسلام سید مصطفی میرلوحی
- مرثیه سرایی: امیرعباسی
- زمان: ساعت ۲۲:۳۰
- نشانی: بزرگراه شهید چمران، پل مدیریت، مسجد دانشگاه امام صادق(ع)
* حسینیه فاطمه الزهرا(س)
- سخنران: آیت الله جاودان
- مداح پیش از منبر: سید مهدی حسینی
- مداح پس از منبر: مهدی سماواتی
- زمان: ساعت ۲۲:۳۰
- نشانی: میدان سپاه، خیابان پادگان ولیعصر(عج)
* حسینیه علی(ع) و زهرا(س)
- سخنران: حجت الاسلام ریاضت
- دعا و مدیحه سرایی: حنیف طاهری
- زمان: ساعت ۲۳
- نشانی: خیابان دولت، بین خیابان دیباجی و قنات، کوچه حسینیه
* مسجد همت تجریش
- سخنران: حجت الاسلام مجید کیایی
- قرائت دعای افتتاح: جعفر کشانی
- زمان: ساعت ۲۲:۴۵
- نشانی: میدان تجریش، جنب حرم امامزاده صالح(ع)
* مسجد دانشگاه تهران
- سخنران: حجت الاسلام رستمی(۱۹رمضان)، حجت الاسلام قرائتی( ۲۱ و ۲۳ رمضان)
- دعا و مدیحه سرایی: مصطفی آرن( ۱۹ رمضان) و عبدالله کرمی نیا(۲۱ و ۲۳ رمضان)
- زمان: ساعت ۲۳
- نشانی: میدان انقلاب اسلامی
* مسجد دانشگاه امام صادق(ع)
- سخنران: حجج اسلام کاظم صدیقی(۱۹ رمضان)، حسین علی سعدی(۲۱ رمضان) و محسن قرائتی(۲۳ رمضان)
- دعا و مدیحه سرایی: حجت الاسلام سید مصطفی میرلوحی
- زمان: ساعت ۲۳
- نشانی:پل مدیریت، بزرگراه شهید چمران
* مسجد دانشگاه صنعتی امیر کبیر
- سخنران: حجت الاسلام محمدی ( ۱۹رمضان)، حجت الاسلام علوی ( ۲۱رمضان) و حجت الاسلام محمدیان (۲۳ رمضان)
- دعا و مدیحه سرایی: پویان راد و سید الیاس موسوی
- زمان: ساعت ۲۲
- نشانی: خیابان انقلاب اسلامی، خیابان حافظ
* مسجد دانشگاه صنعتی شریف
- سخنران: حجج اسلام قمی(۱۹رمضان) و قاسمیان(۲۱ و ۲۳ رمضان)
- دعا و مدیحه سرایی: حجت الاسلام پویا
- زمان: ساعت ۲۳
- نشانی: خیابان آزادی، تقاطع یادگار امام(ره)
* هیأت نورالرضا
- سخنران: حجت الاسلام عالی
- دعا و مدیحه سرایی: سید مهدی حسینی
- زمان: ساعت ۲۲
- نشانی: اقدسیه،جنب مسجدجامع امامصادق(ع)
* آستان مقدس امامزاده پنجتن لویزان
- سخنرانی و مدیحهسرایی: حجتالاسلام باقی (شب ۱۹ و ۲۱) ، محسن شمسآبادی (شب ۲۳)
- زمان: ساعت ۲۳
- نشانی: لویزان، خیابان شهید فرشادی، آستان مقدس امامزادگان پنجتن
* مسجد جامع تجریش
- سخنران: حجت الاسلام آل علی
- زمان: ساعت ۲۲
- نشانی: میدان تجریش، ضلع شمالی امامزاده صالح(ع)
* حسینیه کف العباس(ع)
- سخنران: حجت الاسلام علی بخشی
- دعا و مدیحه سرایی: روح الله بهمنی، سید مجید هاشمی و مهدی کریم آبادی
- زمان: ساعت ۲۳
- نشانی: میدان رسالت، خیابان هنگام، بالاتر از الغدیر، کوچه ششم غربی(شهید غلامحسین کاظمی)