به گزارش سرویس دفاع و امنیت حلقه وصل، سال ۱۳۹۹ هجری شمسی در حالی به پایان خود نزدیک می شود که در این سال، علی رغم افزایش تحریم ها و تهدیدات دشمنانی چون ایالات متحده آمریکا و رژیم صهیونیستی، شاهد دستاوردهای زیادی در حوزه صنایع دفاعی و نیروهای مسلح کشورمان بودیم. در این میان، موشک ها به عنوان رکن اصلی و مشهورترین محصول در توان نظامی و بازدارندگی کشور، همچون گذشته از درصد اهمیت بالاتری برخوردار بودند و در تحولات نظامی امسال نیز جایگاه خاصی برای دستاوردهای موشکی وجود داشته است.
از رونمایی های مهم و تاثیرگذار تا رزمایش های بزرگی که بازتاب های بسیار زیاد و قابل توجهی در داخل و خارج کشور داشته است، مجموعه ای از تحولات مهم در حوزه موشکی کشورمان رخ داده است که همچون سالهای گذشته، به سراغ تحولات مهم موشکی امسال نیز رفته ایم و آنها را به ترتیب رونمایی یا تست عملیاتی، مروری کوتاه خواهیم کرد.
اردیبهشت ماه ۱۳۹۹ به نوعی آغاز تحولات مهم دفاعی کشور بخصوص در حوزه موشکی بود و یکی از مهم ترین تحولات دفاعی امسال و به نوعی یکی از اولین های دفاعی کشور پس از انقلاب، در اوایل اردیبهشت ماه رخ داد و ماهواره نور به عنوان اولین ماهواره نظامی جمهوری اسلامی ایران توسط نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با ماهواره بر ۳ مرحله ای قاصد به مدار ۴۲۵ کیلومتری زمین رفت.
این ماهواره اولین ماهواره شناسایی و تصویربرداری ایران است که به مدار زمین رفته و به نوعی چشم ایران در فضای بیرون از کره زمین برای اولین بار باز شد. ماهواره بر قاصد نیز با استفاده از مرحله اول با سوخت مایع و دو مرحله بعد از نوع سوخت جامد اولین سیستم ماهواره بر کشور بود که به صورت سه مرحله ای با موفقیت مورد استفاده قرار گرفت.
لحظات اولیه از پرتاب موفق ماهواره نظامی نور توسط ماهواره بر قاصد
استفاده از سامانه پیشران سوخت جامد سلمان برای حمل ماهواره در مرحله آخر و همچنین سیستم پیشران کامپوزیتی زهیر در کنار استفاده از قطعات غیر فلزی در ساخت بخش های مختلف بدنه و قطعات گوناگون ماهواره بر سپاه باعث شد تا از نظر فنی شاهد یک گام بلند در این بخش از طرف سپاه باشیم. پرتاب موفق این ماهواره به فضا که بعد از چند عدم موفقیت در حوزه فضایی رخ داده بود، در کنار رعایت کامل اصل غافلگیری در پرتاب سپاه و رساندن پیامی مهم به جهان در این زمینه ، همه و همه دست به دست هم داد تا پرتاب نور را به یکی از مهم ترین حوادث سال در حوزه دفاعی بدل کند.
شلیک موشک الماس از پهپاد - در اردیبهشت ماه این سلاح جدید ایرانی ناشناخته بود
دستاورد مهم موشکی دیگر مربوط به مراسم تحویل پرنده های بدون سرنشین خاص به نیروی هوایی ارتش بود. در جریان این مراسم، تصاویری از پرتاب یک موشک هوا به سطح ضد زره منتشر شد که از نوع حمله کننده از بالا بوده و از قابلیت شلیک کن – فراموش کن بهره می برد. این موشک دارای شباهت زیادی به مدل اسپایک ساخت رژیم صهیونیستی دارد. در آن دوره خبری از مشخصات یا اسم این سیستم تسلیحاتی اعلام نشد اما در جریان رزمایش بزرگ پهپادی ارتش در دی ماه امسال بود که برای اولین بار با موشک الماس آشنا شدیم. این موشک همان موشک ناشناخته اردیبهشت ماه بود که مشخص شد بردی در حدود ۸ کیلومتر دارد و ایران را بدل به یکی از معدود کشورهای جهان که دارای موشک تاپ اتک شد.
در این ماه البته یک دستاورد موشکی دیگر نیز داشتیم که برنامه موشکی جمهوری اسلامی ایران را وارد مرحله تازه ای کرد و نیروی هوافضای سپاه با آزمایش یک مدل از راکت های سری فجر به صورت هوا پرتاب از هواپیماهای تهاجمی سوخو ۲۲ ، ادعای رژیم صهیونیستی به عنوان تنها دارنده پرتابه بالستیک هواپرتاب در جهان به چالش کشید. اطلاعات خاصی در خصوص این راکت جدید ارائه نشده ولی به نظر می رسد پرتابه مورد نظر سپاه بردی در حدود ۸۰ تا ۱۰۰ کیلومتر باشد و با سرعت مافوق صوت به سمت اهداف خود شیرجه برود. پیش از ورود این راکت به سازمان رزم توسط سپاه ، پرتابه هوایی Rampage ساخت رژیم صهیونیستی تنها مورد از این کلاس در دنیا بود.
پرتاب آزمایشی راکت از هواپیمای سوخو ۲۲ سپاه
تابستان داغ موشکی با سوم خرداد جدید و حرکت مهم زیردرهایی نداجا
در تیر ماه سال جاری، تصاویری از سامانه پدافند هوایی معروف سوم خرداد منتشر شد که نشان از انجام ارتقاء مهم روی این سامانه داشت. یکی از این بحث ها، آزمایش موفق سامانه سوم خرداد برای شلیک از روی یک شناور در خلیج فارس بود که توانایی بسیار مهم و راهبردی برای سازمان رزم کشور و پیشبرد استراتژی ضد دسترسی ایران به حساب می آید. مسئله بعدی مجهز کردن سامانه سوم خرداد به یک سیستم جستجو و کشف هدف اپتیکی است که به این سامانه کمک می کند در جریان شرایط جنگ الکترونیک یا بدون نیاز به استفاده از رادار و به صورت غیر فعال به جستجو برای یافتن اهداف بپردازد.
بر اساس تصاویر در عین حال به نظر می رسد نسل جدیدی از جستجوگر های اپتیکی یا تصویرساز نیز برای موشک های نصب شده بر روی سامانه سوم خرداد توسعه پیدا کرده که توان این موشک را در فضای جنگ الکترونیک دشمن شدیدا افزایش خواهد داد.
جستجو گر جدید برای موشک نصب شده بر روی سامانه سوم خرداد
مرداد ماه سال ۹۹ زمانی بود که سپاه با چهاردهمین رزمایش موشکی پیامبر اعظم (ص) دستاوردهای جدید موشکی را رونمایی کند و واژه مشهور مزرعه موشکی در جریان این رزمایش معرفی شد. موشک هایی که در فاصله کمی از سطح زمین در درون تیوب های خاصی قرار گرفته و در زمان لازم با ارسال فرمان شلیک می شود. استفاده از این تکنیک و رسیدن به این توانایی به این معناست که تقریبا هر نقطه ای در کشور ایران که زمینی تقریبا صاف و قابل کندن داشته باشد می تواند به عنوان یک محل برای پرتاب موشک مورد استفاده قرار بگیرد.
از دیگر موارد به نمایش درآمده در این رزمایش برای اولین بار تیوب های زاویه داری بود که برای نگهداری و پرتاب موشک استفاده می شود.
پرتاب موشک از درون یک تیوب جدید در رزمایش پیامبر اعظم امسال
استفاده از این پوشش ها هم عمر موشک را به دلیل دور بودن از عوارض محیطی در شرایط انبارداری افزایش داده و هم حمل و نقل آنها را ساده تر و امن تر می کند. در این رزمایش همچنین سپاه یک نمونه شبیه سازی شده از سامانه راداری AN/TPY-۲ مخصوص سامانه تاد ساخت آمریکا را که در اطراف کشور ما و سرزمین های اشغالی نصب شده را با دقت بالا هدف قرار داده و سیگنال بسیار قدرتمندی را به سمت واشنگتن و خریداران این سامانه ارسال کرد.
هدف قرار دادن مدل رادار سامانه تاد در رزمایش موشکی سپاه با دقت بالا
اما در اواخر مرداد ماه و با نزدیک شدن به روز صنعت دفاعی، یکی دیگر از مهم ترین دستاوردهای دفاعی سال رونمایی شده و به نوعی دوباره رکوردهای جهانی در اختیار نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت. موشک بالستیک حاج قاسم و موشک کروز برد بلند ابومهدی از نوع ضد کشتی، دو سلاح راهبردی بودند که در این ماه معرفی شدند. موشک بالستیک حاج قاسم بر اساس خانواده فاتح ۱۱۰ توسعه پیدا کرده و دارای بردی در حدود ۱۴۰۰ کیلومتر است و می تواند در صورت شلیک از غرب کشور تمام اهداف در سرزمین های اشغالی را تحت پوشش خود داشته باشد. این موشک با سرعتی نزدیک به ۱۲ برابر سرعت صوت از جو زمین خارج شده و سر جنگی ان نیز با سرعت ۵ ماخ به سمت هدف می رود.
موشک بالستیک جاج قاسم - به قطر این موشک نسبت به خانواده فاتح ۱۱۰ دقت کنید
موشک کروز ابومهدی از نوع ضد کشتی با برد بیش از هزار کیلومتر دیگر دستاورد مهم در این ماه بود. این موشک که قرار است به نیروی دریایی ارتش تحویل شود با برد بالای خود باعث می شود ایران بعد از ۳ کشور آمریکا ، روسیه و چین تبدیل به چهارمین کشور جهان شود که دارای موشک کروز ضد کشتی با برد بالای هزار کیلومتر می شود. امری که چه در صورت پرتاب از ساحل یا از روی شناورها توان بسیار بالایی را به نیروی دریایی ارتش اعطاء خواهد کرد.
شلیک آزمایشی موشک کروز ابومهدی از یک پرتاب گر زمینی
در شهریور ماه نیز شاهد رزمایش بزرگ ارتش به نام ذوالفقار ۹۹ بودیم. در بخش زیردریایی این رزمایش مشخص شد که زیردریایی سبک کلاس غدیر به عنوان یک شناور زیر سطحی میدجت و سبک برای اولین بار در جهان به موشک کروز ضد کشتی پرتاب شونده از زیر سطح مجهز شده است. این قابلیت بر اساس طرح جاسک ۲ برای زیرسطحی های نداجا تعریف شده و گام مهمی برای افزایش توان رزمی نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران به حساب می آید.
پاییز و خشاب گذاری موشکی برای زمستان طوفانی
پاییز سال ۱۳۹۹ به نوعی می تواند به اسم آرامشی قبل از طوفان موشکی زمستان امسال نامیده شود. در آبان ماه سال جاری یکی از دستاورد موشکی قابل توجه پاییز امسال را مشاهده کردیم که آن هم بحث موسوم به تیربارهای موشکی بود. در این دستاورد جدید که تصاویر مربوط به آن پخش شد در حقیقت یک سیستم حمل و بارگذاری جدید برای موشک های بالستیک ایرانی در درون شهرهای موشکی توسعه پیدا کرده که سرعت پاسخگویی ما در شرایط جنگی را شدیدا افزایش می دهد. سیستم جدید در حقیقت فقط یک حامل نیست بلکه کل سامانه نگاه دارنده موشک به صورت عمودی و البته سامانه پرتاب نیز در زیر موشک آماده است و موشک ها صرفا به نوبت به درون اتاقک های مخصوص منتقل شده و پرتاب می شوند.
موشک های عماد سپاه در حال حرکت بر روی ریل - به پهنا و ارتفاع محل عبور دقت کنید
زمستان؛ طوفان موشک ها و رزمایش های سپاه و ارتش در گرفت
در فصل زمستان سال ۹۹ ، خصوصا با توجه به وضعیت شکست ترامپ در انتخابات آمریکا و افزایش تهدیدات کلامی و روانی نسبت به ایران و اعزام بمب افکن های بی ۵۲ ، ناو هواپیمابر و زیردریایی اتمی به منطقه، لزوم پاسخ سنگین به این مسئله شدیدا احساس می شد. در دی ماه برای اولین یکی از تاسیسات زیرزمینی سپاه در منطقه خلیج فارس رونمایی شد که نوعی متفاوت از شهرهای موشکی بود که برای نیروی دریایی سپاه ساخته شده است؛ یک سیگنال قوی به تهدیدات موجود در منطقه آب های جنوبی ایران که آنچه در حوزه موشک های بالستیک و کروز پرتاب شونده از زمین وجود دارد به منطقه ساحل و دریا نیز رسیده است.
شهر موشکی رونمایی شده در دی ماه - متعلق به نیروی دریایی سپاه
ارتش جمهوری اسلامی ایران نیز در آن ایام، در بحث رزمایش های پهپادی اقدام به انجام تمرین بسیار سنگینی کرده و برای اولین بار ، همان طور که در بالا نیز اشاره شد با موشک هوا پرتاب الماس در این رزمایش به صورت رسمی آشنا شدیم. در اواخر دی ماه بود که طوفان موشکی سپاه این بار به شکل بسیار جدی تر از قبل و به سبک رزمایش های سری پیامبر اعظم اولیه در رزمایش پیامبر اعظم ۱۵ دوباره آغاز شد.
طی این مدت، موشک های بالستیک ذوالفقار و دزفول در کنار مدل هدایت شونده راکت های توپخانه ای سری زلزال ستاره های نمایش بزرگ موشکی سپاه بودند. دقت بالای موشک ها در این تمرین نظامی در کنار مشخص شدن سرعت بیش از ۵ ماخ سر جنگی موشک دزفول در فاز نهایی حمله از جمله مهم ترین دستاوردهای این تمرین نظامی بود.
راکت هدایت شونده زلزال در مرحله نهایی حمله در رزمایش پیامبر اعظم ۱۵
سر جنگی موشک دزفول در فاز حمله نهایی در جریان رزمایش پیامبر اعظم ۱۵
وقتی به بهمن ماه می رسیم به صورت معمول به خاطر رسیدن به سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، نمایش دستاوردهای دفاعی یک سنت مرسوم بوده است. رونمایی از پرتاب موفق ماهواره بر ذوالجناح به عنوان سنگین ترین ماهواره بر ایران مهم ترین دستاورد بهمن ماه امسال بود. این پرتابگر ایرانی (ذوالجناح) در حقیقت یک سامانه سه مرحله ای است که دو مرحله اول آن از سوخت جامد بهره برده و مرحله نهایی آن از سوخت مایع بهره می برد. توجه به شکل موشک در زمان تست، مشخص می کند که آزمایش انجام شده ماهواره بر ذوالجناح که تصاویر آن نیز پخش شده ظاهرا یک مرحله از سه مرحله مورد نظر بوده است. در این مرحله سیستم پیشران به مدت ۷۰ ثانیه فعال بوده و توانسته به ارتفاع ۱۵ کیلومتری برسد.
قدرت یا همان تراست مرحله اول و دوم این ماهواره که سوخت جامد هستند هر کدام ۷۴ تن است که این تراست می تواند به ۱۰۰ تن نیز برسد. قطر موتورهای سوخت جامد مرحله اول و دوم در ماهواره بر ذوالجناح که قدرتمندترین پیشران سوخت جامد در کل کشور تا به اینجا هستند ۱.۵ متر و قطر مرحله سوم ۱.۲۵ متر است. طول این ماهواره بر در حالت کامل ۲۵.۵ متر و وزن آن نیز ۵۲ تن است و می تواند یک ماهواره به وزن ۲۲۰ کیلوگرم یا مجموعه چند پرتابه به وزن نهایی ۲۲۰ کیلوگرم را تا مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین برساند.
برای مقایسه بد نیست بدانید که ماهواره بر سفیر به عنوان نسل اول ماهواره بر های ایرانی در بخش پیشران قطری در حدود ۱.۲۵ متر داشته و وزن کلی آن نیز ۲۶ تن بود و نهایتا می توانست یک ماهواره ۵۰ کیلوگرمی را به مدار ۴۵۰ کیلومتر برساند.
ماهواره بر ذوالجناح در مراحل اولیه فعال شدن سیستم پیشران
مثال دوم برای فهم بهتر قدرت این ماهواره بر، اینکه ذوالجناح با سه مرحله کامل خود می تواند حدود ۱۰ ماهواره نور که در اردیبهشت ماه توسط نیروی هوافضای سپاه به فضا ارسال شد را در یک پرتاب به فضا ارسال کند. در تست اخیر که صرفا با مرحله اول سوخت جامد صورت گرفته یکسری از حس گرهای لازم برای انجام محاسبات لازم برای برآورد از نحوه عملکرد سامانه های این ماهواره بر در بخش اول این ماهواره بر نصب شده بوده است.
رونمایی از این دستاورد بسیار مهم فضایی در کنار پرتاب موفق ماهواره نور در اوایل سال جاری در مجموع سال ۱۳۹۹ را به یکی از موفق ترین سالها در حوزه برنامه فضایی در دهه جاری بدل کرد.
دو سیگنال قوی موشکی دیگر نیز در بهمن ماه ارسال شد که یکی آغاز به کار خط تولید انبوه موشک های دوش پرتاب پیشرفته بود. در جریان پخش تصاویر مربوط به این دستاورد مشخص شد که نسل جدیدی از پرتابگرهای متحرک و حامل موشک های دوش پرتاب نیز در کشور توسعه پیدا کرده و می تواند قابلیت مهمی در ایجاد چتر پدافندی ارتفاع پایین کشور داشته باشد.
سامانه جدید دفاع متحرک مجهز به موشک های دوش پرتاب
موضوع بعدی نیز خبر فرمانده نیروی زمینی ارتش مبنی بر آزمایش و توسعه موفق یک موشک زمین به زمین تاکتیکی کوتاه برد در نزاجا بود که ۳۰۰ کیلومتر برد داشته و در کنار تحرک، از قابلیت نقطه زنی برخوردار است. این قابلیت می تواند توان رزمی رسته توپخانه ارتش را شدیدا افزایش بدهد و مباحثی مثل پشتیبانی آتش از نیروهای عمل کننده زمینی تا حد زیادی نزاجا را از دیگر واحدها بی نیاز کند.
موشک های بالستیک جدید که به نیروی دریایی سپاه تحویل شده است
و در نهایت به اسفند ماه میرسیم و تحویل تسلیحات موشکی جدید به نیروی دریایی سپاه که در کنار حجم قابل توجهی از سیستم های الکترونیکی و راداری و موشک های کروز در بردهای مختلف، نوید یک نیروی دریایی بسیار قدرتمندتر از گذشته در ابتدای سال ۱۴۰۰ را می داد. همچنین همگان شاهد تحویل یک مدل موشک بالستیک ناشناخته به نیروی دریایی سپاه بودند که شباهت زیادی به سری فاتح ۱۱۰ و عضو کوتاه قامت و البته کمتر شناخته شده این خانواده یعنی فتح داشت و این سامانه، برای اولین بار نیروی دریایی سپاه را نیز به جمع دارندگان پرتابه های بالستیک در کشور وارد کرد و پایانی خوش را برای بحث موشکی در سال ۱۳۹۹ هجری شمسی رقم زد.
اگرچه مهمترین موارد و مصادیق دستاوردهای موشکی کشورمان در سال اخیر که همراه با تلاش و مجاهدت نیروهای مسلح در موضوع مقابله با ویروس کرونا بود، در این گزارش ذکر شده اما باید توجه داشت هر کدام از این موارد و دهها مورد دیگر که مجال تشریح نیافت، روندی را رقم زده که حتی بزرگترین قدرتهای نظامی جهان که آرزوی حمله به کشورمان را دارند و این آرزو را بارها به صراحت بیان کرده اند، قدرت و جرات انجام چنین کاری را نداشته باشند که صدالبته در این میان، گرامیداشت مجدد یاد و خاطره فرماندهان بزرگی که در راه صیانت از ایران اسلامی به شهادت رسیدند ، از جمله سرداران گرانقدر حاج قاسم سلیمانی و حاج حسن طهرانی مقدم ضروری و شایسته است.