دلارهای غربی برای طعمه‌های شرقی

به گزارش حلقه وصل، پس از فروپاشی شوروی سابق، کشورهای غربی و آمریکا به آسیای مرکزی کمک‌های مالی بسیاری چه مستقیم و چه از طریق موسسات وابسته به آنان اعطا می‌کنند، کمک‌هایی که مانند اختاپوس در تمام ابعاد زندگی کشورها به صورت پنهانی با تحمیل ارزش‌های بیگانه، تخریب اعتبار دولت و دخالت در امور داخلی رسوخ می‌کند.  

میزان کمک‌های خارجی به کشورهای آسیای مرکزی    ‌

از سال 1991 تا 2018 میلادی مقدار کل کمک‌های رسمی به کشورهای آسیای مرکزی حدود 24 میلیارد و 900 میلیون دلار برآورد شده است.

بزرگ‌ترین سرمایه گذاران خارجی در قزاقستان به ترتیب آمریکا با 1 میلیارد و 200 میلیون دلار، ترکیه با مبلغ 668 میلیون دلار، ژاپن  با مبلغ 626 میلیون دلار و آلمان نیز با مبلغ417 میلیون دلار بشمار می‌آیند.

بزرگ‌ترین حامی قرقیزستان آژانس توسعه بین‌المللی با مبلغ 1 میلیارد و 33 میلیون دلار است. روسیه نیز از طریق بنیاد توسعه «روسیه- قرقیزستان» در قرقیزستان 1 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کرده است. بانک توسعه آسیا نیز معادل 1 میلیارد دلار وام اختصاص داده است.

مقدار کل کمک‌های آمریکا به قرقیزستان 892 میلیون و 340 هزار دلار و اتحادیه اروپا نیز 130 میلیون یورو است.  

در تاجیکستان نیز آمریکا با 928 میلیون دلار در مقام اول سپس بانک توسعه آسیا به مبلغ 927 میلیون دلار در مقام دوم اعطای کمک‌ مالی به این کشور قرار دارند .

واشنگتن با مبلغ 210 میلیون دلار در ترکمنستان هم پیشتاز است سپس اتحادیه اروپا با مبلغ 104 میلیون دلار به این کشور تخصیص داده است.

همچنین در ازبکستان بیشترین کمک مالی از جانب ژاپن با 1 میلیارد و 619 میلیون دلار و به ترتیب آژانس توسعه بین المللی با 784 میلیون دلار، بانک توسعه آسیا با 756 میلیون دلار، آمریکا  با 563 میلیون دلار کمک مالی اختصاص داده‌اند.

آنچه که گفته شد، فقط کمک‌های مستقیم دولتی و بین‌المللی است. کمک‌های مالی دیگری از سوی آمریکا از طریق بانک توسعه چند ملیتی مانند بانک جهانی که واشنگتن بزرگ‌ترین سهامدار آن است، صورت می‌گیرد.

به طور کلی از زمان استقلال کشورهای آسیای مرکزی معادل 50 میلیارد دلار به شکل وام و کمک‌های بلاعوض به این کشورها سرازیر شده است.

 از سویی دیگر کمک‌های مالی تحت عنوان بنیادها و سازمان‌های بین‌المللی و سازمان‌های غیردولتی مانند سازمان امنیت و همکاری اروپا، برنامه توسعه آمریکا، NDI، National Endowment for Democracy، بنیاد سوروس، «فریدم هاوس»، Foundation to Promote Open Society، اتحادیه توسعه جامعه مدنی، بنیاد هیفوس هلند، «اینتل گلوبال کارنسیس لیمتید»، «اینتل فستون لیمتید»، بنیاد ارواسیا در آسیای مرکزی، بنیاد فریدریخ ابرت، بنیاد آدناور و همچنین سفارت‌های کشورهای غربی به این کشورها اعطا می‌شود.

این کمک‌های تحت عناوینی مانند حمایت از طبیعت، مبارزه با اپیدمی، رفع پیامدهای آفات طبیعی، بهداشت، آموزش، اولویت‌های حقوق بشر، آبیاری و غیره اهدا می‌شود اما در حقیقت این کمک‌ها برای پیشبرد منافع سیاسی خارجی آمریکا و اتحادیه اروپا در کشورهای منطقه، دخالت در امور داخلی آنها، تخریب ارزش‌ها و فرهنگ جامعه آسیای مرکزی و دشوارتر کردن روابط این کشورها با کشورهای جامعه کشورهای مستقل مشترک المنافع و چین معطوف شده است.

تمرکز غرب بر نسل جوان و آموزش در منطقه

کشورهای غربی به خوبی بر این نکته آگاه هستند که برای چیرگی بر کشوری باید به تربیت فرزندانش بکوشند از همین سو به نیازها و امکانات مورد نیاز نسل جوان توجه خاص مبذول دارند. برای مثال می‌توان به فعالیت سفارت آمریکا در منطقه مانند برنامه‌های آموزشی و تعاملی با عنوان برنامه مطالعاتی «بورسیه فولبرایت» برای کارشناسان دارای درجه علمی و امکان سخنرانی دانشمندان آمریکایی برای متخصصان محلی فعال اشاره کرد.

همچنین برای جوانان کارشناسی ارشد بورسیه «هیوبرت هامفری» و برای متخصصان با استعداد و فعال در موسسات دولتی یا خصوصی امکان آموزش یک ساله در دانشگاه آمریکا را فراهم می‌کند.

گفتنی است، دفتر مسائل آموزشی و فرهنگی وزارت امور خارجه آمریکا برنامه بین‌المللی تبادلات با دانشجویان (Global UGRAD) را  اجرا که امکان آموزش یک ترمی یا یک ساله در موسسات آموزش عالی آمریکا را فراهم می‌کند.

در سال 2019 میلادی طرح‌های دولتی آمریکا در ازبکستان در سطح 100 میلیون دلار قرار گرفته که 50 میلیون دلار آن برای اصلاحات در بخش آموزشی تخصیص شده است.

برنامه‌هایی با اهداف خاص

در کشور قزاقستان، دفتر منطقه‌ای برنامه زبان انگلیسی وابسته به سفارت آمریکا در شهر «آستانه» جوانان این کشور را با ارزش‌های فرهنگی و تاریخی آمریکا آشنا می‌کند.

در ترکمنستان نیز مرکز آموزشی- مشورتی فعالیت می‌کند که بخشی از شبکه جهانی Education USA و متشکل از 400 مراکز مشورتی به سرپرستی دفتر آموزشی و فرهنگی وزارت امور خارجه آمریکا است. گفتنی است مراکز آمریکایی در «داش حوض»، «ماری» و «ترکمن‌آباد» فعالیت می‌کنند.  

در قزاقستان و قرقیزستان طرح‌های «بین‌المللی کردن آموزش عالی» اجرا می‌شود.

گفتنی است، اصلاحات آموزشی در قزاقستان که هدف آن حذف تدریس زبان روسی در مدارس است، از سوی بانک جهانی وابسته به کشورهای غربی حمایت می‌شود.

دخالت اتحادیه اروپا در زمینه آموزش در سطح برنامه «ERASMUS +» و دوجانبه انجام می‌شود. در سفر «فدریکا موگرینی» مسئول وقت سیاست خارجی اتحادیه اروپا به قرقیزستان در ماه جولای سال گذشته میلادی قرارداد مالی به ارزش 35 میلیون و 700 هزار یورو برای سال های 2019 و 2021 میلادی مبنی بر انجام اصلاحات در بخش آموزش به امضا رسیده است.

برنامه توسعه آمریکا USAID در قرقیزستان برنامه پارلمان جوانان را اجرا می‌کند. سفارت آمریکا اعلام کرد که در زمان فعالیت خود بیش از 5 هزار نفر شهروند قرقیزستان و بیش از یک هزار و 300 نفر دانش آموز این کشور در برنامه‌های تبادلات تخصصی و آموزشی که توسط آمریکا تامین مالی می‌شود، شرکت کردند.

با وجود اعلام آلمان مبنی بر کاهش کمک‌های مالی و معنوی به کشورهای آسیای مرکزی، برنامه‌های از پیش آغاز شده در قرقیزستان و تاجیکستان تا پایان اجرا خواهد شد.  

ساختارهای خصوصی مانند شرکت ISOC آمریکا با حمایت از اجرا طرح مرکز دسترسی به کتابهای درسی الکترونیک و ادبیات بدون کنترل وزارت آموزش و والدین، در پروسه آموزش دخالت می‌کند. همچنین در منطقه موسسات آموزشی غربی مانند دانشگاه (AUCA) آمریکا در قرقیزستان و دانشگاه فنی قزاقستان و انگلستان فعال هستند. به تازگی نیز در ازبکستان دانشگاه بین المللی «وست مینستر» افتتاح شده است. 

انگلستان نیز از این قافله عقب نمانده است و برای آموزش جوانان منطقه نیز برنامه‌هایی در نظر گرفته است.

بر اساس گزارش پایگاه رسمی British Council، در منطقه کنکور علمی برای دانش‌آموزان Science Stars، Higher Education for Employability، برگزار می‌شود.

انگلستان در چارچوب برنامه Future News Worldwide 2020 در ماه جولای سال جاری میلادی از 100 روزنامه نگار جوان با قریحه جهان به لندن دعوت کرده است.

گفتنی است، بنیاد دولتی انگلستان در مورد برنامه‌های خود در زمینه جلوگیری از مناقشات، کمک برای ثبات و امنیت (CSSF) برای سال‌های مالی 2019 و 2020 میلادی گزارش داد که برای مبارزه با اطلاعات نادرست و توسعه رسانه‌های گروهی در اروپایی شرقی و آسیای مرکزی معادل 23 میلیون یورو اختصاص یافته است.

بنیاد فریدریخ ابرت آلمان از آغاز برنامه  Young Leadership Program 2020خبر داده است. این برنامه برای جوانان با استعداد و علاقه‌مند قزاقستان امکان کسب تجربه، پتانسیل و دانش فراهم می‌کند. گفتنی است این سازمان نیز فعالیتی مبنی بر تخریب نهاد خانواده در نظر دارد و همچنین طرح ویژه‌ای برای تخریب روابط کشورهای منطقه با روسیه را اجرا می‌کند.

در پایان این سوال مطرح است که آیا چنین آموزش‌هایی برای جوانان آسیای مرکزی لازم است؟