امیدواریم «گام دوم»، جلوی رفتار «زیگزاگی» دولت‌ها را بگیرد/ تولید شاخص‌های جدید در بیانیه

سرویس دریچه: آیت‌الله سیّدمحمّدمهدی میرباقری، عضو مجلس خبرگان رهبری و رئیس فرهنگستان علوم اسلامی قم طی سخنانی در مؤسسه «آفاق حکمت» به تحلیل بیانیه «گام دوم» پرداخت.

وی با طرح این نکته که تحلیل بیانیه گام دوم نیاز به کار جدّی و تأملات جدّی‌تری دارد، قبل از ورود به متن، چند مقدمه را مورد بحث قرار داد و در تعریف جایگاه بیانیه گفت: در بین اسناد راهبردی که روحانیت شیعه برای راهبَری حوادث اجتماعی فراهم آورده، «گام دوم» بی‌تردید جزء انگشت‌شمارها است.

میرباقری ادامه داد: بیانیه گام دوم به یک معنا حتی قابل مقایسه با «تَنْبیهُ‌الْاُمَّه» مرحوم نائینی و رسالهٔ «حرمت مشروطه» شیخ فضل‌الله نیست؛ چرا که آن‌ها در مقیاس راهبَری حوادث ملّی هستند؛ امّا «گام دوم» در مقیاس راهبَری انقلاب اسلامی به‌عنوان یک حقیقت تأثیرگذار بر جامعه جهانی است.

* بسیاری از بحران‌ها ناشی از «فقدان استراتژی» یا «انتخاب ضعیف» است
رئیس فرهنگستان علوم اسلامی، «گام دوم» را بیانیه‌ای فوق‌العاده دقیق و اثرگذار توصیف کرد و افزود: بسیاری از بحران‌هایی که در جامعه وجود دارد ناشی از «فقدان استراتژی» یا «انتخاب ضعیف» است. استراتژی‌ها در «شکاف تمدّنی» بین اسلام و غرب است که امیدواریم بیانیه گام دوم، بتواند این خلاء را پر کند و جلوی رفتار «زیگزاگی» دولت‌ها را بگیرد.

میرباقری با بیان اینکه بیانیه گام دوم دچار خطای محاسباتی نیست و در برخورد با جنگ روانی دشمن دچار انفعال نیست، تصریح کرد: ما وقتی می‌خواهیم انقلاب را تحلیل کنیم با جنگ روانی شدیدی مواجه هستیم؛ به‌نحوی که تمام دستاوردهای انقلاب را ناچیز می‌گیرد یا انکار می‌کند؛ یا به‌عکس بحران‌ها و آسیب‌ها را بزرگنمایی می‌کند؛ رقیب را بزرگ جلوه می‌دهد و انقلاب را کوچک می‌کند. بسیاری از تحلیل‌ها گرفتار این جنگ روانی دشمن هستند.

وی ادامه داد: ما اگر می‌خواهیم انقلاب را تحلیل کنیم باید تحت تأثیر این جنگ روانی قرار نگیریم و مستقل از آن عمل کنیم و در مقابل آن فعّال باشیم.

* بیانیه گام دوم با جنگ روانی دشمن برخورد فعّالانه دارد
عضو مجلس خبرگان، برخورد بیانیه گام دوم با جنگ روانی دشمن را برخوردی فعّالانه دانست و افزود: این بیانیه، هم با جنگ روانی دشمن مقابله می‌کند و هم راه مقابله با آن را می‌آموزد؛ به‌همین دلیل امیدآفرینی می‌کند.

میرباقری افزود: افتخار به گذشته و امید به آینده در این بیانیه موج می‌زند‌ و این ناشی از همین برخورد فعّال با جنگ روانی دشمن است. همه ما باید اینطور برخوردی با جنگ روانی دشمن داشته باشیم؛ به‌خصوص که جنگ روانی گسترده‌ای که با‌ امپراتوری رسانه‌ای خودشان ساماندهی می‌کنند خیلی‌ها را منفعل کرده است.

وی، این قسمت از بیانیه که «اینکه کسی گمان کند که مشکلات اقتصادی صرفاً ناشی از تحریم است و علّت تحریم هم مقاومت ضدّ استکباری و تسلیم نشدن در برابر دشمن است؛ پس راه‌حل، زانو زدن در برابر دشمن و بوسه‌زدن بر پنجه‌ گرگ است خطایی نابخشودنی است» را مورد اشاره قرار داد و گفت: یکی از مسائل جدّی ما این است که خطای در فهم و تصمیم‌گیری داریم.

میرباقری تأکید کرد: خطای تحلیل در بیانیه «گام دوم» به‌هیچ وجه وجود ندارد؛ بلکه با منشاء این خطا برخورد فعّال شده است.

* «گام دوم» در برابر جنگ روانی دشمن منفعل نیست
استاد درس خارج فقه حوزه، ادامه داد: نکته دیگر این است که این بیانیه به یک معنا، ساختارشکنانه و اعلام جهاد رهبری به جوانان برای تمدّن‌سازی است؛ یعنی ساختارهای سنتی در این مسیر کارآمدی جدّی ندارند؛ چه ساختارهای اجرایی چه دیگر ساختارها. لذا در این بیانیه مخاطب هم جوانان هستند و خواسته شده برای به‌نتیجه رسیدن این راه، تلاش جدّی بکنند.

 میرباقری با بیان اینکه پیش از این، رهبر انقلاب بیشتر مسئولان را مورد خطاب قرار می‌دادند، تصریح کرد: در این بیانیه بیشتر جوانان مخاطب هستند و امید می‌رود این راه با ظرفیت‌ جوانان فاخر انقلابی به نتیجه برسد.

* تولید شاخص‌های جدید در بیانیه
«تولید شاخص‌های جدید برای ارزیابی دستاوردهای انقلاب، آسیب‌ها، تبیین اهداف انقلاب و وضعیت موجود» دیگر ویژگی بیانیه گام دوم از دید آیت‌الله میریاقری است.

وی توضیح داد: ما اگر بخواهیم ارزیابی انقلاب را با شاخص‌های مدرن انجام دهیم، قطعاً دچار اشتباه می‌شویم و نمی‌توانیم پیشرفت‌های انقلاب را توضیح بدهیم. بنابراین از نکات مهم بیانیه، تولید شاخص‌های جدید برای ارزیابی انقلاب اسلامی و همچنین آسیب‌شناسی و پیشنهاد راه‌حل است.

* ۴ گام مورد نیاز نسبت به «گام دوم»
عضو مجلس خبرگان با بیان اینکه نباید صرفاً به تجلیل از بیانیه گام دوم اکتفا کرد، تأکید کرد: این بیانیه اولاً باید فهم صحیح و تحلیل بشود و ثانیاً بر مبنای آن، «گفتمان‌سازی اجتماعی» و «نظریه‌پردازی‌ اجتماعی» صورت پذیرد.

میرباقری، یکی از نظریه‌پردازی‌های مورد نیاز را نظریه‌پردازی اجتماعی دانست و افزود: متن بیانیه واجد یک نظریه اجتماعی دقیق است.

وی ادامه داد: بعد از نظریه پردازی، باید بر مبنای بیانیه، «راهبُردنگاری» در عرصه‌های مختلف صورت گیرد و اسناد راهبردی از قبیل الگوی پیشرفت با آن هماهنگ شود. بنابراین ما باید در ارتباط با بیانیه گام دوم، چند اقدام انجام دهیم؛ فهم صحیح، گفتمان‌سازی، نظریه‌پردازی، راهبردنگاری و هماهنگ‌سازی اسناد راهبردی با این سند. هرکدام از این اقدامات نیز نیاز به توضیح دارد.