توجه و جذب جوانان، تبیین حقایق و هدایت گری فرهنگی

به گزارش حلقه وصل: روز 24دی سالروز انتصاب حضرت آیت ا... خامنه ای به سمت امامت جمعه تهران از سوی حضرت امام(ره) است. براساس برخی گزارش ها ایشان حدود 240 بار خطیب نمازجمعه تهران بوده اند. ایشان اولین خطبه نماز جمعه خود را در 28دی سال 58 در دانشگاه تهران خواندند و آخرین بار نیز در بهمن سال 90 پشت تریبون نماز جمعه قرار گرفتند. به مناسبت سالگرد حکم حضرت امام برای امامت جمعه ایشان و همچنین حکم اخیر معظم له برای رئیس و اعضای شورای سیاست گذاری ائمه جمعه، بخشی از مطالبات ایشان از خطبای جمعه را مرور می کنیم. در یک جمع بندی کلی شاید بتوان ترجیع بند کلام ایشان را در سخنان و احکامشان برای ائمه جمعه، جذب جوانان و پاسخ به نیازها و سؤالات آنان دانست.

به چشم قرارگاه به نمازجمعه نگاه کنیم
رهبر معظم انقلاب رویکرد و انتظارات از این نهاد را در قالب یک قرارگاه تبیین کرده اند که ائمه جمعه را فرماندهان این قرارگاه مطرح کرده اند: «نماز جمعه یک قرارگاه است؛ قرارگاه ایمان، قرارگاه تقوا، قرارگاه بصیرت، قرارگاه اخلاق ...به ایمان مردم ما حمله می کنند، به بصیرت مردم ما حمله می کنند، به تقوای ما حمله می کنند، به اخلاق ما حمله می کنند، ویروس‌های گوناگونِ خطرناکِ معنوی را در میان ما پراکنده می کنند؛ خب، ما چه کار کنیم؟ باید دفاع کنیم. این، قرارگاه لازم دارد، مثل قرارگاه‌های میدان جنگ؛ نماز جمعه یکی از مهم‌ترینِ این قرارگاه‌هاست؛ قرارگاه ایمان است، قرارگاه تقواست. با این چشم به نماز جمعه نگاه کنیم. شما هم فرمانده قرارگاهید؛ قرارگاه‌های میدان جنگ هرکدام فرماندهی دارند؛ فرمانده قرارگاه امامت جمعه، شخص امام جمعه است»(14/10/94)

مسئله تبیین، عمده‌ترین هدف نماز جمعه
حضرت آیت ا... خامنه ای در سخنان خود تبیین حقایق را وظیفه عمده جایگاه امامت جمعه مطرح می کنند: «عمده‌ [هدف‌] در این قرارگاه [نماز جمعه] تبیین است؛ مسئله‌ تبیین. عمده‌ هدف انبیای الهی تبیین بود؛ حقیقت را بیان کنند؛ چون آن چیزی که موجب می شود انسان ها گمراه بشوند این است که حقیقت را نمی‌شناسند؛ عمده این است. از این قبیل هم هستند که حقیقت را می دانند امّا انکار می کنند، لکن عمده‌ انحراف ها ناشی از ندانستن حقیقت است و انبیای الهی آمدند تا حقیقت را بیان کنند، واضح کنند، ظاهر کنند، حجّت را تمام کنند بر مردم؛ مسئله‌ تبیین این است.»(14/10/94)

آشنا کردن مردم با مسائل کشور و جهان اسلام
خطبه های نماز جمعه متشکل از یک خطبه اعتقادی و یک خطبه سیاسی اجتماعی است. رهبر انقلاب در سخنان خود بر اهمیت آشنا کردن خطبای جمعه با مسائل روز کشور و همچنین جهان اسلام تأکید کرده اند: «در نماز جمعه، مردم باید با جریانات و مسائل جهان اسلام آشنا شوند و حقیقت را بفهمند.»(05/05/81) «از وظایف تریبون نماز جمعه این است که مستمعان و مخاطبان را در جریان اوضاع کشور قرار دهد.» (22/12/79)

هدایت گری فرهنگی مهم تر از هدایت گری سیاسی
یکی از مصادیقی که رهبر انقلاب در سخنانشان درباره نماز جمعه مطرح کرده اند بیان مسائل فرهنگی در خطبه های نماز جمعه است. ایشان ضمن مهم تر دانستن هدایت گری فرهنگی به نسبت هدایت گری سیاسی، پیشنهاد طرح موضوع سبک زندگی در خطبه های نمازجمعه را مطرح می کنند: (نمازجمعه) جایی است که آن جا هدایت‌گری انجام می گیرد؛ من تأکید می کنم این هدایت‌گری صرفاً هدایت‌گری سیاسی نیست، هدایت‌گری سیاسی و فرهنگی است. ما گمان نکنیم که اگر فرض کنید در فلان مسئله‌ سیاسی روز که محلّ ابتلاء هم هست، داد سخن دادیم و حرف زدیم و مطالب خودمان را با بیان شیوا بیان کردیم، قضیّه تمام شد؛ نه، ما هدایت‌گری فرهنگی را از هدایت‌گری سیاسی بنیانی‌تر می دانیم؛ هدایت‌گری سیاسی خیلی لازم است و از آن نباید صرف نظر کرد، امّا هدایت‌گری فرهنگی و فرهنگ مردم، اخلاق مردم‌ [مهم‌تر است‌]. (14/10/94)ایشان بر همین اساس در دیدارهای خود با ائمه جمعه به موضوع سبک زندگی اشاره می کنند: «یکی از مسائلی که باید در خطبه های نماز جمعه مورد توجه جدی واقع شود، موضوع سبک زندگی و بحث های کاملاً مستند و زنده در این خصوص است.» (18/06/92) ایشان بار دیگر در سال 94 در دیدار ائمه جمعه بر اهمیت موضوع سبک زندگی تأکید می کنند: «فرض بفرمایید که مسئله‌ سبک زندگی که ما سه چهار سال پیش مطرح کردیم،یکی از مسائل مهم است.»

بیان مؤدّبانه در ارائه مطالب
حضرت آیت ا... خامنه ای در یکی دیگر از توصیه های خود در دیدار ائمه جمعه بر رعایت ادب و احترام در بیان مسائل نیز تأکید می کنند. ایشان در دیدار با ائمه جمعه می فرمایند: «فرض کنید شما با یکی مخالفید، می خواهید راجع به او حرف بزنید؛ دوجور می شود حرف زد: یک‌جور می شود هتّاکانه و بی‌باکانه و بی‌ادبانه حرف زد؛ یک‌جور هم می شود مؤدّب حرف زد. شما ببینید در قرآن کریم در بسیاری از موارد وقتی صحبت از فاسقین است، صحبت از کافرین است، صحبت از بدهای اشرار عالم است، می فرماید: وَ لکنَّ اَکثَرَهُم لا یَعلَمون؛ نمی گوید همه‌ آن ها؛ ملاحظه می‌کنید؛ بالاخره یک اقلّی هستند بین همین ها که این ها تعقّل دارند؛ قرآن کریم ملاحظه‌ حقّ آن ها را می کند و «اَکثَرَهُم» می فرماید.» (14/10/94)

جذب و پاسخ به سؤالات جوانان
توجه ویژه به جوانان از توصیه ها و رهنمودهای پرتکرار حضرت آقا به ائمه جمعه بوده است. ایشان در سخنان خود درخصوص ایجاد جذابیت برای جذب جوانان به تریبون های جمعه می فرمایند: «منبرهای جمعه را بایستی پرجاذبه کرد و جوانان را به آن جذب  نمود.»(25/06/70) حضرت آیت ا... خامنه ای به ائمه جمعه توصیه می کنند در خطبه هایشان به سؤالات و گره های ذهنی جوانان پاسخ دهند: «سعی شود خطبه های نماز جمعه، دربر دارنده نیازها و پاسخ دهنده سؤالات و گره های ذهنی مخاطبان به ویژه نسل جوان در زمینه های اعتقادی، عملی و سیاسی باشد.» (18/06/92) ایشان در دیدار با اعضای ستادهای نمازجمعه در سال 81 نیز خطبای جمعه را بر اهمیت نسل جوان رهنمون می کنند: «نسل جوان ما تشنه‌ حقیقت، فهمیدن و آگاه شدن است. نمازهای جمعه باید بتواند این تشنگی را به نحو نیکوتر رفع کند.»(05/05/81) رهبر انقلاب در دیدار خود با ائمه جمعه کشور در سال 92 نیز ایشان را به حضور در مجامع جوانان، دانشجویان و طلاب و شنیدن صحبت های آنان توصیه کردند.

نگذارید نمازجمعه مظهر اختلاف شود
حضرت آیت ا... خامنه ای نمازجمعه را محل وحدت می دانند و توصیه می کنند این تریبون مظهر اختلاف نشود: «نماز جمعه محل وحدت است، محل جمع است، محل نزدیکی دل هاست؛ نگذارید مظهر اختلاف شود.» (28/10/77)

تلاش برای تکامل و پیشرفت دایمی نماز جمعه
توصیه دیگر ولی امر مسلمین در دیدار ائمه جمعه ایجاد تحول و پیشرفت در نماز جمعه است: «من از همه‌ آقایان، به خصوص کسانی که صاحب فکر نو و ابتکاری و جرئت اقدام در گشودن راه های ناگشوده هستند، خواهش می‌کنم که سعیمان بر این باشد که به طور دایم و روزبه‌روز، این مجموعه‌ سراسری کشور را تکامل ببخشیم. اگر ما قانع باشیم که همان‌طوری که ده سال پیش نمازهای ما برگزار می‌شد، حالا هم برگزار بشود، غبن است؛ «من استوی یوماه فهو مغبون». قاعده‌ هر کار مستمر، به خصوص وقتی وظیفه‌ بزرگی بر عهده دارد، این است که به طور دایم در حال تحول و پیشرفت باشد.»(25/06/70)
در نهایت به نظر می رسد ایشان انتظارات ویژه ای از ائمه جمعه به عنوان فرماندهان قرارگاه های فرهنگی در استان ها و شهرهای کشور دارند که تلاش برای تحقق آن ها نیاز به برنامه ریزی، افکارسنجی، نظارت و ارزیابی های مستمر دارد. تلاش هایی که قسمت عمده آن برعهده خود ائمه محترم جمعه، ستادهای نمازجمعه و در نهایت شورای سیاست گذاری و رئیس جدید این شورا و همچنین همکاری دیگر دستگاه ها و نهادهای فرهنگی و سیاسی کشور خواهد بود.

   گزارش مرتبط
توصیه های راهگشا در 6 حکم انتصاب
علاوه بر بیانات، حضرت آیت ا... خامنه ای در احکامی که طی 10سال اخیر برای ائمه جمعه و نمایندگان ولی فقیه در استان های مختلف صادر کرده اند، توصیه ها و رهنمودهایی را متذکر شده اند که از برخی از آن ها می توانند عموم خطبا و ائمه جمعه استفاده کنند. ایشان در حکم انتصاب نماینده ولی فقیه و امام جمعه کرمان در آذرماه امسال، به انتظاراتشان از این جایگاه اشاره می کنند: «انس با عامه مردم، معاشرت با جوانان، همکاری با دانشگاهیان و فرزانگان، تقویت جدّی جبهه‌ فرهنگی انقلاب، ارتباط مستمر با علمای اعلام و بهره گیری از توان و ابتکار جوانان انقلابی و مومن و غنی کردن محتوای نمازجمعه را از جناب عالی انتظار دارم» (15/9/96) رهبر انقلاب همچنین در حکم انتصاب حجت الاسلام آل هاشم به امامت جمعه تبریز و نمایندگی ولی فقیه تأکید می کنند: « تأکید بر وحدت کلمه‌ عموم مردم، ارتباط مستحکم با روحانیت معظم و علمای اعلام، رابطه‌ صمیمی با دانشگاهیان و فرزانگان، گسترش خدمات فرهنگی با کمک جوانان و مجموعه‌های مؤمن و انقلابی و همدلی با ایثارگران و همدردی با ضعیفان، نیز همواره باید مدّنظر باشد.» (10/3/96) در نیمه شهریور امسال نیز معظم له در حکم انتصاب حجت الاسلام عبادی به امامت جمعه بیرجند بر اهمیت توجه به اقشار مختلف مردم و به خصوص جوانان تصریح می کنند: «نعمت بزرگ ارتباط با قشرهای گوناگون مردم که بحمدا... جناب عالی از آن برخوردارید، فرصت مغتنمی است که جایگاه امامت جمعه را در خدمت نیازهای فکری همه به ویژه جوانان قرار دهید و این نسل شوق‌انگیز و امیدبخش را به تلاش روزافزون در راه هدف‌های بزرگ نظام اسلامی تشویق فرمایید.» پس از کناره گیری آیت ا.. باریک بین از امامت جمعه شهر قزوین در اواخر سال 93، رهبر انقلاب حجت الاسلام عابدینی را به این سمت انتخاب می کنند و در حکمی به ایشان، راهنمایی نسل جوان را به ایشان گوشزد می کنند: «انتظار می‌رود جناب عالی در برنامه‌ریزی‌ها و فعالیت‌های علمی و تبلیغی و اجتماعی خود، گام‌های بلند دیگری در این راه بردارید و به ویژه نسل جوان و پر انگیزه را در جهت هدف‌های انقلاب اسلامی، پدرانه و صمیمانه راهنمایی کنید.» توصیه رهبر انقلاب به امام جمعه کرج نیز مشابه بسیاری از احکام دیگر ایشان مشتمل بر توجه به جوانان است:«صلاحیت های علمی و دینی شما به توفیق و هدایت الهی باید بتواند کانون گرم و پر شوری از علم و معرفت دینی و سلوک و تلاش انقلابی، در مخاطبان به ویژه نسل جوان و آگاه در آن شهر و استان مهم، پدید آورد ان شاءا....» «سلوک مردمی» نیز کلیدواژه ای است که رهبر انقلاب در حکم امام جمعه ارومیه آن را کمک برای موفقیت این مسئولیت ذکر می کنند: « ارتباط وثیق با علمای اعلام و برجستگان حوزه و دانشگاه و سلوک مردمی با قشرهای گوناگون، کمک فراوان به موفقیت جناب عالی خواهد کرد.» حضرت آیت ا... خامنه ای در حکمی هم که برای انتصاب امام جمعه بجنورد در سال 91 صادر کردند بر ضرورت تهیه و اجرای برنامه برای اعتلای فرهنگ و معارف اسلامی و وحدت اقشار مردم اشاره کردند: « ظرفیت‌های بالای دینی و معنوی منطقه که همیشه موجب پرورش عالمان و شخصیت‌هایی در دوره‌های مختلف بوده است، اقتضا می کند با توجه به استعدادها و توانمندی‌های موجود در آن و با تکیه بر جوانان متدین و انقلابی آن سامان، برنامه‌های مفید برای اعتلای هر چه بیشتر فرهنگ و معارف اسلامی و وحدت بین اقشار و گروه ها تهیه شود و به اجرا درآید.»

منبع:خراسان